Effecten van nachtelijk licht op onze biologische klok

Hoewel nachtelijk licht zorgt voor een verstoring in de aanmaak van het slaaphormoon melatonine, heeft het geen evenredig effect op onze biologische klok. Dit blijkt uit een publicatie in The Journal of Physiology, waarin de effecten van nachtelijke blootstelling aan licht op de interne lichaamsklok zijn onderzocht. De resultaten uit het onderzoek zijn belangrijk voor mensen met een slechte slaapkwaliteit, zoals ploegenarbeiders, en maakt het mogelijk behandelingen voor depressie te verbeteren.

Circadiaanse ritmes en melatonine

De biologische klok laat verschillende fysiologische processen functioneren in cycli van 24 uur, zogeheten circadiaanse ritmes. Deze ritmes zorgen onder meer voor veranderingen in slaperigheid gedurende de dag, een gevolg van schommelingen in de aanmaak van melatonine. Licht vormt de grootste, externe invloed op de melatonineproductie. Blootstelling voor het slapengaan kan de slaapkwaliteit verminderen doordat het licht de hormoonaanmaak onderdrukt.

Dag- en nachtritme

Het onderzoeksteam bestudeerde de link tussen synchronisatie van circadiaanse ritmes op externe tijdsignalen (dag en nacht) en de onderdrukking van melatonineaanmaak door licht. Al geruime tijd wordt verondersteld dat er verband is tussen beiden. In tegenstelling tot de aanmaak van melatonine, laten circadiaanse ritmes zich echter moeilijk meten. Hierdoor wordt vaak gemakshalve aangenomen dat de hoeveelheid melatonine bepalend is voor de circadiaanse fase waarin het lichaam zich bevindt.

Belichting zorgt niet voor een ritmeverschuiving

Dit blijkt echter niet het geval. De onderzoekers stelden een groep slapende deelnemers bloot aan constante of onderbroken lichtstralen, in een tijdsduur variërend van 12 minuten tot 6,5 uur. Hieruit bleek dat de deelnemers weliswaar minder melatonine aanmaakten gedurende een periode van blootstelling, maar dit onvoldoende bleek voor een verschuiving in het circadiaanse ritme. Dit suggereert dat de synchronisatie van de biologische klok onafhankelijk plaatsvindt van de melatonineaanmaak.

Optimaliseren van lichttherapie

Hoofdauteur dr. Shabab Rahman, Harvard Medical School, is enthousiast over de bevindingen van zijn team: “Dit is een belangrijke overweging voor het ontwikkelen van lichttherapiebehandelingen voor mensen met slechte slaapkwaliteit of regelmatige biologische klokonderbrekingen , zoals ploegenarbeiders. Bovendien heeft het invloed op een aandoening als depressie. Er is extra werk nodig om de protocollen voor lichttherapie te optimaliseren.”