Rol verpleegkundig specialist bij behandeling van hemofilie

Hemofilie is een erfelijke bloedstollingsziekte. Patiënten zijn vaak al verschillende generaties lang onder behandeling. Tegenwoordig hebben ze regelmatig contact met een verpleegkundig specialist. Hoe past deze betrekkelijk nieuwe functie in de medische omgeving?

De functie van de verpleegkundig specialist (VS) is ontstaan vanuit een veranderde zorgvraag en de behoefte om verpleegkundigen een klinische masteropleiding te bieden. Binnen strikte kaders van het eigen vakgebied verleent de VS medische zorg. In Nederland mag hij of zij binnen dat specialisme zelfstandig behandelingen indiceren, verrichten en delegeren zolang deze zorg geprotocolleerd is aan de hand van landelijk geldende richtlijnen en standaarden.

Verpleegkundig specialist in de medische praktijk

Greta Mulders is als verpleegkundig specialist verbonden aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Daar houdt zij zich onder meer bezig met de behandeling van patiënten met een bloedstollingsstoornis. Dat de VS wordt gezien als een verlengstuk van de arts, vindt zij te kort door de bocht. Zelf ziet zij haar functie als de schakel tussen patiënt en arts. “Mijn taken zijn divers. Ik houd zelfstandig spreekuur, schrijf recepten uit, stel behandelplannen op, vraag onderzoeken aan en coördineer de patiëntenzorg en verschillende studies.”

“Daarnaast geef ik les en initieer verpleegkundig onderzoek. Veel van mijn collega VS’ers die werkzaam zijn bij andere specialismen voeren medische handelingen uit die eerder door een arts werden verricht zoals endoscopieën, beenmergpuncties en het plaatsen van een centraal veneuze katheter. Zo ontstaan nieuwe mogelijkheden voor de verpleegkundige en wordt het takenpakket van de medisch specialist ontdaan van laag complexe ingrepen.”

Tijd en ruimte voor persoonlijke aandacht

Behalve dat VS’ers medische handelingen uitvoeren, zijn het volgens volgens Greta vooral degenen die een nauwe relatie onderhouden met de patiënten. “Aan de ene kant biedt de VS de persoonlijke benadering van de verpleegkundige, aan de andere kant is er de extra expertise. Voor de arts betekent dat een verlichting van de werkdruk, voor de patiënt houdt dat een relatie in waarin tijd en ruimte is voor een meer persoonlijke benadering.”

“Twee keer in de week houd ik spreekuur. Ook verricht ik lichamelijk onderzoek, beoordeel ik bloedingen van patiënten met een bloedstollingsstoornis, vraag ik aanvullend laboratorium of ander onderzoek aan, bepaal ik de behandeling en voer ik deze zelfstandig uit.” Vooral het intensieve, persoonlijk contact met haar patiënten vindt Greta van onschatbare waarde. “Zeker in mijn vakgebied, de hemofilie, ken ik bijvoorbeeld ook de ouders, soms zelfs de grootouders, van de patiënt. Daardoor ontstaat vaak een intensieve relatie.”

Ondersteunende en verbindende factor

“Ik informeer over een ophanden zijnde operatie, interpreteer laboratoriumtests, bespreek uitslagen met patiënten en geef voorlichting. Een verpleegkundig specialist is ook bevoegd om medicijnen voor te schrijven of medicatie aan te passen. Daarnaast leer ik de patiënt zoveel mogelijk zelf de regie te nemen over zijn zorg en ondersteun ik daarin. Tegelijk waak ik over de‚ “trouw aan de therapie”, vervolgt Greta die zelf deel uitmaakt van een multidisciplinair medisch team van hemofiliespecialisten. “Daarin hoop ik een verbindende factor te zijn.”

In Nederland werken veel VS’ers, na hun post HBO Master opleiding, in huisartsenpraktijken, ziekenhuizen, op ambulances en in de geestelijke gezondheidszorg. Sinds 2009 vallen zij onder het medisch tuchtrecht. Minister Bruins voor Medische Zorg heeft vorig jaar de Regeling zelfstandige bevoegdheid verpleegkundig specialisten ingesteld en vijf specialismen geregistreerd: acute zorg, intensieve zorg, chronische zorg, preventieve zorg en geestelijke gezondheidszorg.

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door Takeda. De hierin besproken meningen en ervaringen zijn afkomstig van de geïnterviewde personen, Takeda heeft geen invloed op de inhoud gehad.