Letterlijk en figuurlijk opluchting

Genetische informatie maakt behandeling succesvoller

De behandeling tegen kanker is lang niet in alle gevallen succesvol. Toch verwachten deskundigen dat kanker zich in de toekomst steeds meer zal ontwikkelen tot een chronische ziekte. Dat is mede te danken aan onderzoek naar het beschermingsmechanisme in cellen. Menselijke cellen hebben een beschermingsmechanisme waarmee ze DNA-schade herstellen. De behandeling van kanker is juist gericht op het tegenovergestelde. Bestraling is erop gericht zoveel mogelijk DNA-schade te creëren waardoor de kankercellen sterven. In een groot deel van de gevallen heeft bestraling het beoogde effect. Soms echter is het beschermingsmechanisme zo sterk dat het de DNA-schade door de bestraling geheel of gedeeltelijk weet te herstellen.

Voorspellen

Dit impliceert meteen dat iedere kanker uniek is. Niet iedere patiënt met bijvoorbeeld borstkanker reageert op dezelfde manier op bestraling. Onderzoek richt zich steeds meer op de oorzaak van die verschillen. Professor Roland Kanaar is hoogleraar moleculaire stralingsgenetica in Rotterdam en hij doet onderzoek naar de processen in cellen. “Ons onderzoek is er mede op gericht om te kijken of je al van te voren kunt voorspellen of een bepaalde behandeling zal aanslaan. Dat doen we door te kijken naar de genetische eigenschappen. Als je meer weet over kanker bij familieleden van de patiënt, kun je op zoek naar de eigenschappen die maakten dat bestraling wel of niet werkte.” Door meer kennis over de (genetische) eigenschappen kan er steeds meer behandeling op maat plaatsvinden.Deze ontwikkeling zal zich versterkt doorzetten. Als oncologen weten hoe bij individuele patiënten het beschermingsmechanisme en het herstel van DNA-schade in de cel werken, dan kan de behandeling effectiever worden.

“Ons onderzoek is er mede op gericht om te kijken of je al van te voren kunt voorspellen of een bepaalde behandeling zal aanslaan. Dat doen we door te kijken naar de genetische eigenschappen.”

Hyperthermie
Al heel lang weet men dat bij bepaalde patiënten hyperthermie, oftewel het verwarmen van de kankercellen, in combinatie met bestraling de kans op succes verhoogt. Tot nu toe wist men echter nog niet waarom hyperthermie werkt. De onderzoeksgroep van professor Kanaar heeft ontdekt dat hyperthermie het beschermingsmechanisme van de cel uitschakelt, waardoor de DNA-schade door bestraling veel minder goed hersteld kan worden. Hoe vervelend ook, maar het is juist ook het onderzoek naar zeldzame en dodelijke kankersoorten en naar onsuccesvolle behandelingen die de wetenschap vooruit helpt, zegt professor Kanaar. “Door ‘foute’ cellen te onderzoeken leer je meer over gezonde cellen. Waarom zijn cellen resistent, waarom muteren ze , waarom komen ze terug? De behandelend oncoloog kan helaas nog weinig voor deze patiënten, maar door ons onderzoek proberen we daar verandering in te brengen.”