‘Jongeren met LVB zijn tot enorm veel in staat’

Ruim 10% van de Nederlandse jongeren heeft een IQ-score tussen de 50 en 70 en is daarmee licht verstandelijk beperkt (LVB). Het stigma dat dit label met zich meebrengt, speelt hen vaak gedurende hun hele leven parten. Onterecht vindt Danny Hempel, eigenaar van centrum Doenersdreef Zorg voor jongeren met LVB. Hij legt uit dat zij met de juiste begeleiding en toewijding een verrijking zijn voor de maatschappij.

Waar lopen jongeren met LVB in de praktijk tegenaan?

“In Nederland is alles tot in de puntjes geregeld, maar dit brengt ook een hoop bureaucratie met zich mee. We hebben een woud aan wetten en regels en veel van deze jongeren zien daarom door de bomen het bos niet meer. Vanwege hun beperking zijn ze zich bovendien niet altijd bewust van de reikwijdte van hun daden en kunnen ze minder goed met de gevolgen omgaan. Krijgen ze een bekeuring van de politie, dan gaan ze de bijbehorende rompslomp het liefst uit de weg. In administratie zijn veel jongeren met LVB simpelweg niet sterk. Daarnaast vinden zij maar moeilijk werk en een betaalbare woning. Gezamenlijk zorgt dit voor een groeiende schuld en daardoor toenemende stress. Veel van deze jongeren kampen dan ook met zwaarmoedigheid en leven ongezond. Daar moeten we als maatschappij iets aan doen, door hen met begeleiding uit het dal te laten klimmen.”

Is er een verandering gaande in de manier waarop deze jongeren worden benaderd?

“Er is sprake van de reguliere zorgeconomie en de nieuwe, circulaire zorgeconomie. De oude variant sluit niet altijd goed aan bij de vraag van jongeren met LVB. Op de arbeidsmarkt worden zij bijvoorbeeld veelvuldig teleurgesteld. Er wordt ten onrechte verondersteld dat deze jongeren niet veel kunnen, maar niets is minder waar. In de circulaire economie is echter wel plaats voor hen. Steeds meer ondernemers willen op een duurzame wijze te werk gaan, met oog voor de leefomgeving en kwetsbare bevolkingsgroepen. Door jongeren met LVB op te leiden tot volwaardige werknemers kunnen zij enorm veel betekenen voor bedrijven én de maatschappij in het algemeen.”

Op welke manier kunnen jongeren met LVB van waarde zijn?

“Het is belangrijk dat zij met de juiste begeleiding leren circulair denken en werken, zodat zij een plekje kunnen bemachtigen in de nieuwe economie. Het uitgangspunt van de circulaire economie is simpel: zo min mogelijk verspilling en zoveel mogelijk rendement halen uit grondstoffen en bestaande producten. Denk bijvoorbeeld aan zelfgeteelde groenten en gerecyclede kleding. Binnen die nieuwe economie kunnen de jongeren ook een belangrijke functie vervullen voor hun omgeving, zoals de wijk waarin zij wonen. Zij kunnen er klusjes doen of andere, kwetsbare bevolkingsgroepen ondersteunen in het dagelijks leven. Zo is het algemeen bekend dat er onder Nederlandse ouderen veel sprake is van eenzaamheid. Jongeren met LVB kunnen die leemte goed opvullen. Het begint meestal met het bezorgen van warme maaltijden en na een praatje blijkt dat de betreffende oudere ook behoefte heeft aan hulp in de tuin of bij het doen van de was. Zo ontstaat er vaak een mooi kameraadschap. En het mes snijdt aan twee kanten: sommige jongeren met LVB hebben geen of beperkt contact met hun familie, bijvoorbeeld doordat er in het verleden het een en ander is voorgevallen. Ze hebben daardoor behoefte aan een nieuw rolmodel. Een rol die ouderen, met hun levenswijsheid en ervaring, vaak met veel plezier op zich nemen.”

Wat vinden de jongeren met LVB belangrijk?

“Dat komt neer op drie kernpunten. Allereerst is het belangrijk om hen op een praktische wijze op te leiden. Een hele dag in een klaslokaal zitten werkt bij jongeren met LVB meestal niet goed, dus is het beter om hen praktijkervaring op te laten doen. Het tweede punt heeft betrekking op de baan die zij krijgen. Ze functioneren daarin op hun best in een gevarieerde rol. Veel van deze jongeren kunnen niet dag in dag uit dezelfde werkzaamheden verrichten. Als zij verschillende verantwoordelijkheden hebben – zoals klussen, horecawerk en transportdiensten – komen zij volledig tot wasdom. Tot slot is de beloning van belang. Het is belangrijk dat ze gezien worden als volwaardige werknemers en ze verdienen daarom een inkomen op het niveau van minimum jeugdloon. Een dergelijk salaris kan voor hen als basis dienen om een onafhankelijk bestaan op te bouwen.”

Hoe ondersteunen jullie deze jongeren in dit proces?

“Wij zijn een zorggemeenschap waarin jongeren met LVB ondersteuning krijgen bij wonen, werken en leren. We stomen ze klaar voor een baan en een onbegeleid leven. Dit doen we door hen via onze stichting Doeners Place in contact te brengen met ondernemers uit de omgeving, waarmee wij partnerships onderhouden. Door middel van een ‘leerbaan’ onderwijzen we de jongeren in zaken als koken, klusjes doen, tuinonderhoud en mobiliteit. De partnerships hebben al meer dan twintig betaalde leerbanen opgeleverd. Daarnaast beheren we enkele studio’s onder de naam Doenershout B.V. Voor deze woningen betalen de jongeren 300 euro per maand, all inclusive. Ons vastgoedbedrijf zorgt tevens dat de jongeren niet met commerciële types te maken krijgen. Ook het leven in onze woongemeenschap staat in het teken van leren. Met onze begeleiding kunnen zij op den duur op eigen benen staan. We zorgen bijvoorbeeld dat ze voortdurend in contact komen met andere jongeren en begeleiders in onze gemeenschappelijke keuken, tuin en werkruimten. De basis in dit contact is gelijkwaardigheid, zowel met hun soortgenoten als ons personeel. En dat is een belangrijke les, want net als de samenleving bestaat onze groep uit mensen met verschillende persoonlijke en culturele achtergronden. De diversiteit binnen Doenersdreef Zorg is een prachtige reflectie van de maatschappij.”

Waar leidt die begeleiding uiteindelijk toe?

“Onze jongeren hebben de mogelijkheid een diploma te halen op niveau 1, 2 en 3 en aan de slag te gaan in uiteenlopende sectoren voor een waardig salaris dat recht doet aan hun kwaliteiten. Bovendien krijgen zij de kans te werken als professioneel ervaringsdeskundige, waarbij zij soortgenoten kunnen ondersteunen in het dagelijks leven. In de zorg ligt vaak de nadruk op de kennis van professionals, maar die kunnen onmogelijk alles weten. De mening van ervaringsdeskundigen is minstens zo relevant. En misschien nog wel het belangrijkst: onze begeleiding helpt de jongeren het stigma te bestrijden. Onlangs heeft een van de jongeren bijvoorbeeld nog zijn eigen huisje in onze tuin gebouwd. Het toont aan dat ze, ondanks hun licht verstandelijke beperking, tot heel veel in staat zijn.”

Meer informatie
www.doenersdreefzorg.nl