Kind slaapt slechter als moeder ook slaapproblemen heeft

Een kind waarvan de moeder lijdt aan slapeloosheidsverschijnselen blijkt in veel gevallen een slechtere slaapkwaliteit te hebben. Dit concluderen wetenschappers van de University of Basel en University of Warwick. In het onderzoek is het slaapgedrag van ruim 200 schoolgaande kinderen (7-12 jaar) en hun ouders geanalyseerd. Recent zijn de resultaten gepubliceerd in het wetenschappelijk blad Sleep Medicine.

Slaapproblemen bij kinderen

Onderzoekers Natalie Urfer-Maurer en Sakari Lemola bestudeerden de relatie tussen slapeloosheid van ouders en de slaapkwaliteit van hun kinderen. Slaap werd gemeten aan de hand van een elektrocardiogram (EEG). Met behulp van een EEG registreerden ze de hersenactiviteit tijdens de diepe slaap. De gegevens hiervan werden gekoppeld aan zelfgerapporteerde informatie over slapeloosheidsverschijnselen bij ouders en de slaapproblemen van kinderen. [blocktext align=”right”]”Wist je dat je de grootste hoeveelheid diepe slaap krijgt tijdens het eerste deel van de nacht?”[/blocktext]

Moeizaam in slaap vallen

Het opmerkelijke resultaat liet zien dat de slaapproblemen van een kind gerelateerd zijn aan de slapeloosheidsverschijnselen van specifiek de moeder. Onder die problemen vallen moeizaam in slaap komen, te weinig slaap krijgen en te kort in diepe slaap verkeren. Diepe slaap is de slaapfase waarin het lichamelijk herstel plaatsvindt.

Slaapgewoontes

Volgens de onderzoekers zijn er meerdere factoren die het resultaat mogelijk verklaren. Ten eerste kopiëren kinderen mogelijk de slaapgewoontes van hun ouders. Als moeders een leidende rol hebben in de opvoeding dan is het aannemelijk dat kinderen hun gedrag overnemen. Ten tweede kan de impact van gezinsproblemen bijdragen aan slechtere slaapkwaliteit. Een derde verklaring is dat ouders de slaap van hun kinderen te streng monitoren. Dit kan averechts werken en zorgt ervoor dat ze juist geen controle meer hebben over het slaapritme. Als laatste speelt de rol van genen mogelijk mee. Kinderen zouden hun aanleg voor slaapproblemen geërfd kunnen hebben van hun ouders.

Het belang van slaap

Slaap vormt een essentiële rol voor de gezondheid. Het is een terugkerend verschijnsel dat nodig is om het lichaam en de geest tot rust te laten komen. Normaal slaapgedrag is sterk leeftijdsgebonden. Zo verschilt het slaapgedrag van een volwassene wezenlijk van dat van een kind. De slaapbehoefte voor kinderen die in deze studie zijn gemonitord is 10-11 uur per dag. Voor volwassenen geldt 7-8 uur per dag. Zie tabel 1 voor de slaapbehoefte van de verschillende leeftijdscategorieën.

Slaaptekort kan een invloed hebben op de groei. Tijdens het slapen maakt de hypofyse een groeihormoon aan. Bij een tekort komt dit hormoon niet in de juiste hoeveelheid vrij waardoor een kind minder snel groeit. Daarnaast kan het leiden tot slechtere leerprestaties, overgewicht en stoornissen die te maken hebben met cognitie en concentratie. In Nederland kampt circa 30 procent van de kinderen kampt met slaapproblemen, waartoe de groep van 7-12 jaar ook behoort.

Slaaptips voor kinderen

• Probeer regelmatige bedtijden aan te houden zowel doordeweeks als in het weekend. Dit kan bijvoorbeeld door aan het begin van het schooljaar een passende bedtijd af te spreken. In het weekend kan dit uiteraard een later tijdstip zijn, maar probeer hier maximaal 1,5 uur verschil in te laten zitten tussen schooldagen en weekenddagen/vakanties
• Zorg voor een positief en rustig bedtijdritueel. Een voorbeeld is alle digitale apparaten 1,5 uur voor bedtijd uit te doen. Deze geven namelijk te veel (blauw) licht, waardoor kinderen later in slaap vallen en onrustiger slapen. Activiteiten die voor het slapen gaan voor minder onrust kunnen zorgen zijn; muziek luisteren, knutselen, kleuren, lezen, praten en/of een bord-/kaartspelletjes
• De temperatuur in de slaapkamer is ook belangrijk (tussen de 16 en 18 graden). Zorg daarbij voor goede ventilatie en voldoende verduistering. Bij angst in het donker, kan een nachtlampje of een lampje op de gang best
• Zet geen t.v. in de kamer en zorg ervoor dat tijdens het slapen alle digitale apparatuur in een andere kamer ligt. Deze verstoren namelijk de nachtrust, ook al staan ze op ‘stil’.
• Vier uur voor bedtijd is het verstandig om geen cafeïnehoudende dranken meer te laten drinken. Cafeïne zit onder andere in cola, ice-tea, (zwarte) thee, chocolade (dus ook chocolademelk), energydrinks en koffie. Wat betref eten, is regelmaat in de tijdstippen waarop dit wordt gedaan verstandig
• De meeste kinderen van vier jaar en ouder hebben geen middagdutje meer nodig. Is hier toch behoefte aan dan kan dit gerust maximaal 30 minuten, tenzij hij/zij dan ‘s avonds niet meer op tijd in slaap komt, dan worden dutjes afgeraden
• Laat je kind iedere dag buiten spelen voor voldoende beweging en daglicht. Door de vermoeidheid val je ‘s avonds sneller in slaap en doordat het lichaam extra herstel nodig heeft slaap je dieper. Let hier wel bij op met bijvoorbeeld oudere kinderen die laat in de avond sporten/trainen, omdat ze hierna niet direct in slaap kunnen vallen (bron: Nederlands Centrum Jeugdgezondheid, 2017)