‘Bewegen’ als middel in het herstel bij niet-aangeboren hersenletsel

Door een hersenbeschadiging verandert het leven van de getroffen persoon en de gehele omgeving ingrijpend. Na het revalidatieproces in het ziekenhuis moet je het leven zelf weer zien op te pakken. Dat is heel lastig, omdat je zeker in het begin vaak zorg nodig hebt. Niet iedereen kan op deze zorg van de directe omgeving leunen. Annemarie van der Sar (ervaringsdeskundige) en Michael Vallen (projectleider) van de Edwin van der Sar Foundation vertellen hoe de Foundation de zorg en mogelijkheden voor mensen met hersenletsel wil verbeteren d.m.v. projecten op het gebied van beweging en maatschappelijke participatie.

Ondersteuning bij de uitdagingen na hersenletsel

Voor mensen met hersenletsel gaan de dagelijkse dingen niet meer zoals voorheen. Daar komt iemand pas goed achter op het moment dat iemand weer thuis is. In 2009 kreeg Annemarie van der Sar zelf te maken met de gevolgen van hersenletsel na een hersenbloeding, vertelt ze. “Alle gewoonlijke dagelijkse activiteiten moeten geherstructureerd worden omdat ze niet meer automatisch gaan. Iemand kan bijvoorbeeld te maken hebben met verlamming of zoals in mijn geval een minder werkende aansturing van hersensignalen. Het laatstgenoemde is van buitenaf niet zichtbaar, maar heeft absoluut gevolgen.”

Beweging onder goede begeleiding werkt stimulerend

Annemarie: “In mijn eigen revalidatieproces speelde beweging een belangrijke factor. Toen ik samen met mijn man de stichting oprichtte werd het gauw duidelijk dat sport en bewegen centraal moest staan omdat het dichtbij ons lag. Op het moment dat iemand in een negatieve spiraal terechtkomt, omdat een heleboel niet meer als voorheen gaat, en je krijgt vervolgens geen prikkels meer dan is de ervaring dat je toestand niet verbetert. En dat is zonde omdat er steeds meer bekend is over het positieve effect van lichamelijke beweging op diverse beperkingen na een hersenbloeding of infarct.”

“Zodra iemand uit het revalidatieproces komt en verder wil werken aan zijn herstel, zijn de mogelijkheden beperkt. Daarom willen wij mensen met hersenletsel concrete handvatten bieden om verder te werken aan hun herstel en hun toekomst. Zo realiseren wij beweegaanbod waar mensen onder professionele begeleiding kunnen sporten. Niet alleen kunnen lichamelijke problemen hierdoor verbeteren, je ziet ook dat mensen zelfverzekerder worden en zelfstandiger, wat bijvoorbeeld doorstroming naar lokale en reguliere (sport)faciliteiten mogelijk maakt.”

Welke doelgerichte handvatten bieden jullie aan voor mensen met hersenletsel?

Annemarie: “Op meerdere locaties in Nederland realiseren we zwemuren voor mensen met hersenletsel. Daar kunnen ze onder deskundige begeleiding zwemmen. Het zwemmen biedt ook gezelligheid en lotgenotencontact.

Daarnaast kunnen woon/zorginstellingen bij ons een duofiets aanvragen. Door deze aangepaste fiets kunnen mensen met een beperking samen met een begeleider fietstochtjes maken. In het kader van oefeningen die onder begeleiding van ergotherapeuten worden gedaan, hebben we speciale koffers met aangepast materiaal.”

Maatschappelijke participatie in de vorm van ‘De Class’

Naast beweegprojecten realiseert de Foundation ook een project gericht op maatschappelijke participatie. Door begeleiding en talentontwikkeling willen zij het maatschappelijk perspectief verbeteren van jongeren met hersenletsel. Projectleider Michael Vallen licht toe wat het project de Class inhoudt: “Met het project ‘de Class’ bieden we op jaarbasis begeleiding aan twintig jongeren tussen de 18 en 30 jaar met niet-aangeboren hersenletsel (NAH). In het individuele traject dat ze doorlopen krijgen ze begeleiding in de zoektocht naar een arbeidsplek of bij de afronding van hun studie. Ze gaan aan de slag met een job– en sportcoach, waarbij ambities en doelen worden geformuleerd. We kijken naar hun belastbaarheid (wat en hoeveel kunnen ze nog) en naast het individuele traject ontvangen ze groepstrainingen, waarbij bijvoorbeeld wordt geholpen met sollicitaties.”

Aandacht vragen en bewustwording creëren voor deze groep met hersenletsel

Annemarie: “De stichting is al drie jaar partner van Het Fitte Brein. Dat is een gratis publiekslezing over de invloed van bewegen op het brein. We bewegen tegenwoordig namelijk steeds minder en dat is erg zorgwekkend. Met de lezing proberen we dus een lans te breken om inactiviteit tegen te gaan. Dit geldt voor gezonde mensen maar ook voor mensen met hersenletsel. Daarom ondersteunen we deze lezing ook! Voorkomen is beter dan genezen en onze boodschap wordt met de lezing ook nog eens (wetenschappelijk) onderstreept.”