De behandeling van een dwarslaesie

In een gespecialiseerd centrum voor mensen met een dwarslaesie worden pezen en spieren verplaatst. Hierdoor kunnen mensen hun hand- en armfunctie gedeeltelijk terugkrijgen. Revalidatieartsen Ellen Maas en Govert Snoek van Roessingh geven uitleg.

In Nederland leven ongeveer 12.000 mensen met een dwarslaesie. Is een ongeval nog steeds de meest voorkomende oorzaak van een dwarslaesie?

“Ja, maar in de westerse landen zien we een verschuiving en ontstaan dwarslaesies vaker door andere oorzaken als een beknelling, infarct of tumor. In landen met veel geweld of meer verkeersongevallen is dat nog anders.”

Welke klachten komen veel voor bij mensen  met een hoge dwarslaesie?

“Bij een hoge dwarslaesie is het ruggenmerg beschadigd tussen nek en borstkas. Dat veroorzaakt verlamming onder de beschadiging waarbij ook de arm- en handfunctie is aangedaan. Ook zijn functies van blaas en darmen, geslachtsorganen en bloeddruk ontregeld. Er is kans op doorligwonden, spasticiteit en voortdurende pijn. We werken aan herstel van functies en leren ze met hun beperkingen om te gaan.”

Bij sommige cliënten die geen handfunctie meer hebben, worden spieren en pezen verlegd. Hoe gaat dit in zijn werk?

“Een ellenboog telt drie buigspieren, maar heeft aan twee spieren genoeg. We kunnen een van de spieren aan de duim koppelen door de pezen te verbinden. Zo kunnen mensen hun hand weer deels gebruiken. Ook kunnen we de pezen van de schouderkapspier verbinden aan de ellenboog waardoor mensen hun arm weer kunnen strekken. Ze kunnen weer een deur openmaken of een kopje pakken. Het zijn flinke ingrepen maar de cliënten zijn enorm tevreden met het uiteindelijke resultaat en met de intensieve revalidatieperiode.

Niet alleen de lichamelijke maar ook de psychosociale gevolgen zijn enorm voor mensen met een dwarslaesie.

“Daarom zijn de psycholoog en de maatschappelijk werker vast onderdeel van het revalidatieteam. Bij ons zijn alle teambesprekingen standaard met de persoon met de dwarslaesie zelf en zijn naaste. En in samenwerking met de patiëntenvereniging zijn voorlichtingsbijeenkomsten ontwikkeld en werken we met professionele ervaringsdeskundigen die bijvoorbeeld zelf spreekuren hebben.”

Wat zijn de ontwikkelingen als het gaat om genezen van een dwarslaesie?

“Beschadigd ruggenmerg kan nog niet genezen worden. Het is een puzzel die wel steeds meer ontrafeld wordt en er zijn aanknopingspunten die wijzen op mogelijk herstel. Op kleine schaal en heel experimenteel wordt daar in Amerika en Zwitserland onderzoek naar gedaan. Het bevindt zich in een heel vroeg stadium. Dat is wel moeilijk in ons vak: zulke ontwikkelingen geven veel opwinding en hoop. Hoop is belangrijk, maar aan valse hoop heb je niets.”