Het goed behandelen van bijwerkingen is essentieel voor het voorkomen van schade

Van alle kankerpatiënten overlijden de meesten aan longkanker. Er wordt veel onderzoek gedaan naar betere behandelmethodes om de levensduur van deze patiënten te verlengen. Prof. dr. Joachim Aerts is hoofd van de afdeling longgeneeskunde in het Erasmus MC. Hij richt zich vooral op behandeling van longkanker- en asbestkankerpatiënten en doet tevens onderzoek. Hij vertelt over het belang van het vroeg herkennen en behandelen van mogelijke bijwerkingen bij de behandeling van longkanker.

Bijwerkingen

Het afgelopen decennium zijn de behandelingsmogelijkheden enorm uitgebreid. Zoals bij iedere behandeling, is er altijd een risico op bijwerkingen. “Het is belangrijk dat de patiënt begrijpt wat de mogelijke bijwerkingen van een behandeling zijn. Op die manier kan hij, wanneer een bijwerking optreedt, in overleg met de arts de afweging maken om wel of niet door te zetten met de behandeling.” Patiënten komen regelmatig op controle bij zowel de arts als de verpleegkundig specialist. De arts benadert een patiënt meer vanuit de medische kant en de verpleegkundige specialist besteedt extra aandacht aan het welzijn van de patiënt in de breedste zin van het woord.

Beschadiging van goed weefsel

Chemotherapie en bestraling zijn vormen van behandelen waarbij niet alleen de kankercellen worden aangevallen, maar ook gezonde cellen sneuvelen in het behandelproces. Er zijn ook behandelingen die bedoeld zijn specifieker op de kankercel te werken: immuuntherapie en doelgerichte therapie. De eerste maakt gebruik van het eigen afweersysteem om de kanker te bestrijden. De tweede behandeling richt zich enkel tegen de kankercellen met een bepaalde genmutatie (DNA afwijking).

Ondanks dat deze behandelingen specifieker tegen de kanker werken, bestaat er bij deze behandelingen ook een risico op bijwerkingen. Immuuntherapie activeert het afweersysteem. “De behandeling kan er zo ook voor zorgen dat er processen geactiveerd worden die we niet zouden willen activeren, zoals een reactie gericht tegen de gezonde cellen in je lijf. Soms valt het lichaam bijvoorbeeld cellen in de nieren of longen aan. Soms betekent dit dat we moeten stoppen met de behandeling, ook als deze effectief is tegen kanker.”

Volgens prof. dr. Aerts leven patiënten tegenwoordig aanzienlijk langer dan voorheen door deze nieuwe behandelingen. “Daarom is het belangrijker geworden om de mogelijke bijwerkingen goed te behandelen om een kwalitatief goed leven te kunnen creëren. Patiënten kunnen last krijgen van hoesten of kortademigheid als de longen worden aangetast. Echter ervaart men van het minder functioneren van andere organen vaak niet direct klachten. Daarom is het voor de arts belangrijk om regelmatig bloedonderzoek uit te voeren. Zo worden eventuele onregelmatigheden vroegtijdig gedetecteerd.” Gelukkig draagt onderzoek eraan bij dat we bijwerkingen steeds beter herkennen en kunnen behandelen. Dan hoeven minder patiënten te stoppen met een effectieve therapie.

De mogelijke bijwerkingen van doelgerichte therapie zijn heel medicijnspecifiek en erg verschillend. Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere slechter zien, spierpijn of een erge droge huid, aldus dr. prof. Aerts. “Er zijn veel verschillende vormen van doelgerichte therapie die elkaar kunnen opvolgen in behandeling. Dus als medicijn A ernstige bijwerkingen veroorzaakt, zijn er mogelijk alternatieven beschikbaar.

Angst om te melden

Natuurlijk is het spannend om te spreken over bijwerkingen als dat mogelijk kan leiden tot het moeten stoppen met de behandeling. “Vaak zoeken wij eerst naar alternatieven: kan een patiënt gedeeltelijk stoppen met de behandeling en hoe lang werkt het geneesmiddel nog na het beëindigen van de therapie?” Daarnaast is het heel belangrijk dat patiënten in het geval van klachten in een vroeg stadium hun behandelend arts informeren. “Op vrijdagmiddag last van hoesten? Wacht niet tot maandag en breng ons gelijk op de hoogte. Dan kunnen we direct in actie komen en mogelijk meer schade van de bijwerkingen voorkomen. De afweging om te beginnen of om door te gaan met een behandeling wordt altijd gemaakt in overleg met de patiënt. Wij geven advies vanuit onze ervaring.”

Dit artikel is financieel mogelijk gemaakt door MSD. De hierin besproken meningen en ervaringen zijn afkomstig van de geïnterviewde personen, MSD heeft geen invloed op de inhoud gehad.

NL-NON-00235