Hartfalen is een afwijking aan het hart die er toe leidt dat het hart onvoldoende bloed kan rondpompen naar weefsels en organen. De oorzaken zijn divers. De meest voorkomende zijn vernauwingen van de kransslagvaten waardoor de bloedvoorziening tekortschiet of een hartinfarct is ontstaan.
“Er zijn meer dan honderd factoren die tot hartfalen kunnen leiden”, zegt cardioloog Adriaan Voors, hoogleraar aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Er kan bijvoorbeeld een virus ‘op het hart’ zijn geslagen, een patiënt kan chemotherapie hebben gehad die schadelijk is voor het hart, hartfalen kan erfelijk zijn of er kan een algemene spierziekte zijn waar ook het hart onder te lijden heeft. Ook een hartritmestoornis waardoor het hart lange tijd sneller klopt kan leiden tot hartfalen. Een van de belangrijkste parameters is de ejectiefractie: een percentage dat uitdrukt hoeveel bloed er bij het samentrekken van de hartspier uit de linker- of de rechterkamer wordt geperst. Dat is een goede indicatie voor de spierkracht van het hart.
Uitdaging
De ejectiefractie kan op verschillende manieren worden gemeten. Standaard gebeurt dat via een echo van het hart, maar een MRI-meting of andere hartscan is ook mogelijk. Gezonde mensen hebben een ejectiefractie van 60 of 70 procent; onder de 40 procent is sprake van een belangrijke achteruitgang. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer iemand een hartinfarct heeft gehad waardoor een deel van de hartspier is afgestorven. Het hart kan dan met één pomp bijvoorbeeld nog maar 30 procent van zijn volume uitpompen.
“Alles onder de 40 procent noemen we hartfalen met een verminderde ejectiefractie”, vertelt Voors. Daar zijn inmiddels therapieën en geneesmiddelen voor ontwikkeld, maar ook instrumenten als een speciale pacemaker, die kunnen leiden tot minder klachten en een betere overleving. Als de wanden van de linkerhartkamer niet meer synchroon samentrekken, waardoor het hart pompkracht verliest, kan een pacemaker met meerdere draden zorgen dat de wanden van de linkerkamer weer tegelijk samentrekken. Lastiger te behandelen is hartfalen met behouden ejectiefractie.
De symptomen en klachten zijn weliswaar dezelfde als bij verminderde ejectiefractie, maar het volume dat door het hart wordt uitgepompt ligt boven de 40 procent. “Dit zie je vooral bij mensen met een hoge bloeddruk; met name oudere patiënten en vaker vrouwen dan mannen. Hier ligt een uitdaging, want we hebben hier veel minder goede behandelingsmogelijkheden voor.”
Eiwit meten
Vaststellen van hartfalen gaat is niet altijd eenvoudig. Lastig is dat de klachten waarmee patiënten zich presenteren soms niet specifiek zijn voor hartfalen: een minder goede conditie, sneller moe. Dat kan ook op andere aandoeningen wijzen. Kortademigheid is al specifieker, maar ook dan bestaan er meerdere diagnosemogelijkheden. Bij twijfel volgt lichamelijk onderzoek. “Soms vinden we tekenen van hartfalen, als er bijvoorbeeld vocht achter de longen zit. Verder kun je bekijken hoe de ejectiefractie is.”
Bij de groep met behouden ejectiefractie is moeilijker vast te stellen of het om hartfalen gaat. Een belangrijk hulpmiddel is dan het meten van de concentratie van een eiwit in het bloed. Als het hart onder druk of onder rek staat, geeft het hart het eiwit BNP of een afgeleide daarvan (NT-proBNP) af aan de bloedstroom. Een huisarts die twijfelt – ligt het nu aan de longen of aan het hart? – kan een bloedtest doen met het genoemde eiwit. Is het eiwit laag, dan is de kans dat er sprake is van hartfalen minder dan 1 procent.
“Dan kan de arts de patiënt doorsturen naar de longarts.” Is het eiwitpercentage hoog, dan is de diagnose hartfalen aannemelijker. Met de combinatie van componenten – klachten, symptomen, eiwit en een echo van het hart – moeten huisartsen en specialisten een heel eind kunnen komen, aldus Voors. Dit kan zorgen dat de patiënt tijdig de juiste behandeling krijgt.
Toegenomen levensverwachting
Nederland telt ruim 200.000 patiënten met hartfalen. De kosten van de zorg voor deze patiënten bedragen ongeveer 400 miljoen euro per jaar (circa 1 procent van de totale kosten voor de gezondheidszorg in Nederland). Daarnaast hebben patiënten met hartfalen bijna altijd diverse andere aandoeningen. Veelvoorkomende bijkomende aandoeningen zijn een hoge bloeddruk, suikerziekte, longaandoeningen, gewrichtsklachten, schildklierziekten, Alzheimer, depressies en beroertes.
Vanaf de jaren tachtig is er veel vooruitgang geboekt bij de behandeling van patiënten met hartfalen. Uit onderzoek is gebleken dat de levensverwachting in de Westerse wereld tussen 1970 en 2000 met zes jaar is toegenomen. Deze vooruitgang wordt voor het grootste deel veroorzaakt door een verbetering van de levensverwachting van patiënten met hart- en vaatziekten, waaronder hartfalen.
De patiënt met harten vaatziekten leeft nu bijna vier jaar langer, terwijl de levensverwachting van een patiënt met kanker tussen 1970 en 2000 slechts met drie maanden is toegenomen. Vooral patiënten met verminderde ejectiefractie kunnen goed worden behandeld, waardoor een betere toekomst tot de mogelijkheden behoort. “We zijn ook steeds beter in het voorkomen van hartfalen door bloeddruk en hartinfarcten beter en sneller te behandelen.”
Chronische ziekte
Mensen leven langer met een hartziekte, maar vaak met een duurzaam verzwakt hart. Hartfalen is een chronische ziekte, vertelt Yigal Pinto, hoogleraar moleculaire biologie van hartfalen aan de geneeskundefaculteit van de Universiteit van Amsterdam (AMC-UvA). Als het hart pompkracht heeft verloren, is het heel moeilijk die terug te winnen. De behandeling is er meestal op gericht het proces van verzwakking te vertragen of een halt toe te roepen.
Alleen in uitzonderlijke gevallen wordt het hart van iemand met hartfalen weer even krachtig als vanouds. De meeste mensen met hartfalen blijven de rest van hun leven onder medische behandeling. Er zijn enkele zeldzamere vormen van hartfalen waarbij therapieën van eind vorige eeuw niet goed werken. “Die vormen noemen we therapieresistent. Ze komen gelukkig niet veel voor, maar er is soms bitter weinig tegen te doen en mensen hebben daarmee vaak al op jong leeftijd een harttransplantatie nodig om te overleven.”
Er wordt gezocht naar nieuwe behandelingen en andere vormen van therapie voor deze specifieke groep. Pinto pleit voor intensieve begeleiding zodat tijdig nieuwe middelen en instrumenten kunnen worden ingezet die de kwaliteit van leven kunnen verbeteren en de levensverwachting kunnen verlengen. Ook de digitale uitwisseling van patiëntgegevens (lichamelijke en mentale klachten, bloeddruk, ecg en bloedwaarden) speelt een belangrijke rol bij de begeleiding.
Ken de genen
Het delen van deze gegevens, maar ook van kennis en inzicht, maakt het mogelijk om bij te sturen wanneer dat wenselijk of noodzakelijk is. Volgens Pinto biedt de opkomst van genetica nieuwe kansen voor het onderzoek naar hartfalen. “Voorheen richtten onderzoekers zich vooral op de hartpomp die niet goed meer knijpt, maar in de hartspier spelen zich allerlei moleculaire veranderingen af waar we met name in de kliniek nog onvoldoende zicht op hebben. Die proberen we te achterhalen.”
Het is belangrijk om te weten welke factoren in de rest van het DNA mede bepalen of de mutaties leiden tot een hartziekte. Wie die mechanismen kent, kan een betere voorspelling doen en de dragers selectief behandelen met bijvoorbeeld een implanteerbare defibrillator, zo stelt hij. “De risicogroep overlijdt namelijk meestal aan een ritmestoornis. Als je de genen kent die de kans op hartfalen en hartritmestoornissen vergroten, dan kun je mensen die risico lopen, in een vroeg stadium opsporen en – indien mogelijk – preventief behandelen.”
Deel dit artikel via:
Zou ik wat nadere toelichting kunnen krijgen over de levensverwachting van hartfalen…..
Ik lees dat het met 6 jaar is toegenomen en verderop iets van 4 jaar….het is mij erg onduidelijk.
Alvast bedankt
Toegenomen levensverwachting
Nederland telt ruim 200.000 patiënten met hartfalen. De kosten van de zorg voor deze patiënten bedragen ongeveer 400 miljoen euro per jaar (circa 1 procent van de totale kosten voor de gezondheidszorg in Nederland). Daarnaast hebben patiënten met hartfalen bijna altijd diverse andere aandoeningen. Veelvoorkomende bijkomende aandoeningen zijn een hoge bloeddruk, suikerziekte, longaandoeningen, gewrichtsklachten, schildklierziekten, Alzheimer, depressies en beroertes.
Vanaf de jaren tachtig is er veel vooruitgang geboekt bij de behandeling van patiënten met hartfalen. Uit onderzoek is gebleken dat de levensverwachting in de Westerse wereld tussen 1970 en 2000 met zes jaar is toegenomen. Deze vooruitgang wordt voor het grootste deel veroorzaakt door een verbetering van de levensverwachting van patiënten met hart- en vaatziekten, waaronder hartfalen.
De patiënt met harten vaatziekten leeft nu bijna vier jaar langer, terwijl de levensverwachting van een patiënt met kanker tussen 1970 en 2000 slechts met drie maanden is toegenomen. Vooral patiënten met verminderde ejectiefractie kunnen goed worden behandeld, waardoor een betere toekomst tot de mogelijkheden behoort. “We zijn ook steeds beter in het voorkomen van hartfalen door bloeddruk en hartinfarcten beter en sneller te behandelen.”
ik heb al jaren, hartfalen, hier is er operatief niets aan te doen, maar in Amerika heb ik op TV, DR OZ, gehoord ( en gezien) .
dat het wel operatief is, en niet gevaarlijk
ik zou wel willen dat ze dat hier ook gingen doen.!
Hallo M. Veenstra,
Hoe lang geleden is het bij u geconstateerd en gaat het nu met u.
Ik zelf weet het sinds juni dit jaar.
Bij voorbaat dank voor uw antwoord.
Jammer dat de mail van mevrouw Eefje NIET is beantwoord. Slechts een beetje gecopy-paste uit het bovenstaande waar mevrouw nu juist naar verwijst.
Het zal tijd worden dat men de vragen eens serieus neemt of deze mogelijkheid tot vragen stellen sluit.
Dus nogmaals de vraag van Eefje: Wat is nu volgens de huidige stand van wetenschap de levensverwachting van iemand met hartfalen?
U verwijst immers naar verlengde levensverwachting. Er moeten dus cijfers zijn.
vr. gr.
Ik zou graag met meerdere leeftijdsgenoten in contact willen komen en hun beleving er verhaal willen horen en bespreken. Ik heb sunds kort ook hartfalen en vind het best moeilijk. Ik ben zelf 33. Graag kom ik in contact met anderen
Ik ben 42 en heb 8 augustus een hartinfarct gehad waardoor ik nu Hartfalen heb . Ik weet nog niet echt de status van mijn hart omdat ik 20 december pas de fietstest moet doen als afsluiting van mijn hartrevalidatie
Gr Rob
Hallo,
Ook ik wil graag met mensen in contact komen die helaas moeten leven met hartfalen, maar ik wil m’n mailadres niet ‘te grabbel’ gooien.
Ik weet niet of het hier voor iedereen zichtbaar wordt geplaatst.
Hey Brito, ik heb een slecht werkende hart pomp, en ben net 40. Heb aanstaande dinsdag de Hartkatheterisatie hopelijk via de pols. Ben er in de zomer achter gekomen. Vindt het zelf soms ook lastig omdat je niet weet hoever je nog kan gaan met je lichaam. Mentaal ben ik er vrij sterk in, en blijf positief. Ga gewoon door en blijf positief. Dit is me e-mail dannyj7776@gmail.com
Hoi Brito, ik ben nu geen 33 meer maar toen ik 33 was heb ik een behoorlijk hartinfarct gehad en heb daar toen door doktersfouten 2 dagen mee rondgelopen, gevolg een flinke beschadiging aan het hart. Mijn pompkracht is momenteel 37%. Het infarct was 16 jaar geleden ik hoop dat je hier wat aan hebt
In 2003 heb ik een hartoperatie ondergaan na diverse hartinfarcten wegens dichte kransslagaders. Daarna medicijnen en een pacemaker gekregen wegens de onbalans in het beschadigde hart. Tot begin 2018 redelijk probleemloos gefunctioneerd. Begin 2018 merkte ik opeens dat ik heel snel buiten adem raakte bij fietsen tegen wind in. De diagnose was hartfalen met ejactiefractie van 25%. Extra plaspillen maar dat hielp niet echt. Tijdens de jaarlijkse pacemaker controle bleek dat ik hartritmestoornissen had gehad. De rechterkamer sloeg met 90 en de rechterboezem met 180. De technicus heeft de pacemaker zo ingesteld dat dat weer gelijk werd. Een enorme verbetering. Binnenkort naar cardioloog voor medicijnen die hetzelfde effect hebben. Als ik mij niet inspan heb ik geen last maar bij te snel bewegen of tillen merk ik het direct. Heel vervelend maar ik ben al 67 jaar, dus dan komen de gebreken.
Hey ik ben 31 jaar, heb sinds enkele weken geleden vernomen dat hartpomp zeer zwak is. Binnen 3maand gaan ze kijken of het 35% haalt. Eerst was het men hartzakje dat ontstoken stond erna door nmr zagen ze dat men hart aan het afschilferen is. Kan dit nog hersteld worden? Mijn kransslagaders zijn goed, nergens een vernauwing te zien. Ze zeiden dat ze enkel kunnen proberen met medicatie en revalidatie men hart sterker te maken en zolang mogelijk goed te houden maar over welke tijd spreken ze? Zelf ben ik nog heel zwak enorm moe. Boodschappen doen gaat heel moeilijk, eens ik in drukkere ruimtes ben krijg ik rap een bloeddrukdaling, maar ik krijg dan nog medicatie om bloeddruk laag te houden…
Sinds 8 maart weet ik dat ik blijvend hartfalen heb. Ik ben 54 jaar oud. Mijn hartpompfunctie is na een bypassoperatie een half jaar geleden van 20-25% naar 35% gegaan. Een MRI over 2 maanden zal uitwijzen of ik een pacemaker krijg. Sinds 1 maart woon ik na een echtscheiding alleen. Ik ben niet zielig, maar heb wel mijn vertrouwen verloren.
Hoop dat mensen hier iets aan hebben , Vorig jaar eind April hartfalen geconstateerd ,mijn pompkracht was 30% . Heb ook een hartkatheterisatie gehad en de aders zijn brandschoon . Het is bij mij gekomen door een te hoge bloeddruk , dat zit bij onze familie zowel vader als moeders kant in de genen . Krijg hiervoor diverse medicatie . Nu bijna een jaar later is mijn pompkracht 48% , dus het kan wel zonder operatie . Al zit het in mijn achterhoofd wel dat ik mijn beide ouders ben verloren aan een hartstilstand . Ook de medicatie kan na meer dan een half jaar opeens voor heftige bijwerkingen zorgen . Ben vanaf vorige week veranderd met medicijnen . Maar ik wil hierbij zeggen dat het mogelijk is dat de pompkracht beter wordt . Verder is het voor mij ook niet duidelijk i.v.m. de levensverwachting . Sta onder controle maar daar wordt niets over verteld . Dus blijven positief met af en toe een dipje . Ik ben een vrouw van 52 jaar .