Blijf op de hoogte

Verlegen ouder, verlegen kind?

Eerder onderzoek toonde al aan dat extreme verlegenheid erfelijk is. Maar omdat ‘verlegenheid’ zo’n breed concept is, is het moeilijk om specifieke genen te vinden. Anita Harrewijn van de Universiteit Leiden ontdekte bepaalde hersenmaten die hierbij kunnen helpen.

De sociale angststoornis

Bijna tien procent van de Nederlanders krijgt ergens in zijn of haar leven last van een sociale angststoornis. Deze mensen zijn bang dat andere mensen hen vreemd of raar vinden, of ze zijn juist bang voor hun eigen reactie wanneer ze in sociale situaties terechtkomen. Denk bijvoorbeeld aan angst om te gaan trillen of blozen voor een groep mensen.

Overeenkomsten in hersenactiviteit

Eerder onderzoek liet al zien dat zo’n sociale angststoornis – of ‘extreme verlegenheid’ – erfelijk is. Wie extreem verlegen ouders heeft, heeft een grotere kans op dezelfde verschijnselen. Maar het is moeilijk om specifieke genen te vinden, omdat sociale angststoornis zo’n breed concept is. In haar promotieonderzoek laat ontwikkelingspsychologe Harrewijn nu zien dat hersenactiviteit bij een ‘aanval’ van extreme verlegenheid ook erfelijk is en gerelateerd is aan sociale angst. De hersenactiviteit van familieleden met extreme verlegenheid vertoonde duidelijke overeenkomsten.

Verlegenheid prikkelen

Harrewijn onderzocht voor haar dissertatie in totaal 134 mensen uit negen verschillende families waarvan sommige leden te maken hebben met sociale fobie. Voordat ze zogeheten EEG-scans maakte van de hersenen, werd de extreme verlegenheid van de proefpersonen geprikkeld. Voor de eerste opdracht vertelde ze de deelnemers aan het experiment dat hun portretfoto beoordeeld zou worden door een leeftijdsgenoot. Voor de tweede opdracht moesten de proefpersonen een filmpje maken over hun goede en slechte eigenschappen, welke ook beoordeeld zou worden door een leeftijdsgenoot.

Corticale en subcorticale gebieden

Die beoordeling door leeftijdsgenoten vond uiteindelijk niet plaats, maar de dreiging was voldoende om het stressniveau bij de deelnemers flink op te voeren. Dat was bijvoorbeeld te zien aan de hersenactiviteit vlak voor het maken van een filmpje, die bij deelnemers met sociale angst met name tussen de corticale en subcorticale gebieden in de hersenen verhoogd was. Harrewijn: “Waar het corticale gebied vooral de controle reguleert, gaat het subcorticale gebied juist over emotie. Het lijkt erop alsof beide gebieden strijden om de aandacht.”

Lees ook over zelfbeeld en persoonlijke identiteit

Kopieergedrag of genetische overeenkomsten?

“Deze bevindingen helpen toekomstig onderzoek naar de genetische achtergrond van sociale angst”, zegt Harrewijn. “Deze hersenactiviteit is specifieker dan de stoornis, en wordt dus waarschijnlijk beïnvloed door minder genen. Al kan de hersenactiviteit ook een kwestie zijn van kopieergedrag in plaats van genetische overeenkomsten: wellicht kan een kind van extreem verlegen ouders dat gedrag ook aanleren. Vervolgonderzoek moet uitwijzen of we deze hersenactiviteit al zien bij kinderen voor ze sociale-angststoornis ontwikkelen, zodat we hen zo vroeg mogelijk kunnen helpen.”

Bron: Universiteit Leiden.

Gerelateerde artikelen

Deelnemers aan de moderne arbeidsmarkt kunnen niet simpelweg achterover leunen. Een baan voor het leven bestaat niet meer en functieomschrijvingen en verwachtingen lijken iedere vijf jaar te veranderen. In een…

1 op de 20 artsen heeft te maken met een afhankelijkheid van alcohol en iets meer dan de helft drinkt twee of meer keer per week. Dat blijkt uit een…

Haast iedereen kent wel de vervelende pijn na het stoten van de elleboog of de grote teen. Juist omdat we dit weten proberen we deze vorm van acute pijn het…

Waar eerdere onderzoeken uitwijzen dan extra bewegen helpt tegen eenzaamheid, lijkt dit effect te niet worden gedaan bij een lichamelijke beperking. Dat melden onderzoeker van de Open Universiteit (OU). “Logisch…

Psychische aandoeningen staan bovenaan de Wereldgezondheidslijst van de meest invaliderende ziekten ter wereld. De levenslange aandoeningen beïnvloeden elk aspect van iemands leven, en dat van hun naasten. Husseini Manji, Global…

Reactie

Plaats een opmerking

Onthoudt mijn naam en e-mailadres in de browser voor de volgende keer dat ik een opmerking plaats.