Beter voorspellen hoe infectieziekten zich verspreiden

Beter kunnen voorspellen hoe epidemieën zich verspreiden, om daarmee infectieziekten zo goed mogelijk te bestrijden: dat is waar prof. Jacco Wallinga van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) aan werkt.

Epidemieën van infectieziekten teisteren de mensheid al sinds haar bestaan: van relatief onschuldige ziekten als de waterpokken tot een levensgevaarlijke ziekte als ebola, en van de pest in vroegere tijden tot het zikavirus nu. Wallinga onderzoekt hoe infectieziekten zich verspreiden. “Met wiskundige modellen kunnen we de verspreiding van een infectieziekte achteraf goed begrijpen. We kunnen ook tijdens een epidemie redelijk goed voorspellen hoe die zich verder ontwikkelt”, zegt hij. “Maar echt vooruit kijken, bijvoorbeeld wanneer de griepepidemie deze winter piekt, kunnen we eigenlijk heel slecht. Daar willen we dus beter in worden.”

Bestrijdingsmaatregelen

Zulke kennis is onder andere van belang om infectieziekten met succes te kunnen bestrijden. “Stel, er is een nieuw, gevaarlijk virus ontstaan. Wat is dan het effect van maatregelen als het tijdelijk sluiten van scholen? En hoeveel zin heeft het om de grenzen te sluiten? Daar kun je aan rekenen.” Ook voor maatregelen om infecties te voorkomen, zoals vaccineren, is eerst doorrekenen van de gevolgen van belang. Wallinga: “Soms moet je bijvoorbeeld voorzichtig zijn met inenten tegen een kinderziekte. Als maar een deel van de bevolking gevaccineerd is, zullen de kinderen die níet gevaccineerd zijn de ziekte later krijgen, blijkt uit de modellen. Voor sommige ziekten zijn de gevolgen bij besmetting op oudere leeftijd erger.”

Infectieziekten zelf beter begrijpen

Wallinga wil de modellen niet alleen inzetten om de verspreiding van ziekten te voorspellen, maar ook om bepaalde infectieziekten zelf beter te gaan begrijpen. “Medisch onderzoek beperkt nu zich vaak tot wat een ziekteverwekker doet in het lichaam”, licht hij toe. “Maar hoe het virus of de bacterie zich tussen mensen verspreidt is ook interessant. Hierbij spelen factoren mee zoals; de luchtvochtigheidsgraad die bepaalt of een virus makkelijk overspringt, de snelheid waarmee het virus muteert. Na een infectie zijn mensen meestal immuun. Maar ook dit varieert van persoon tot persoon, en dat speelt mee in het verloop van de epidemie. In het LUMC is veel kennis aanwezig over immuniteit.” Al met al zijn er heel veel zaken die een rol kunnen spelen bij hoe epidemieën zich verspreiden. “Wij proberen als een soort detectives de juiste oorzakelijke verbanden uit die grote hoeveelheid gegevens te halen”, besluit Wallinga.

Bron: LUMC