Zorg bij zwangerschap en psychiatrische problematiek

Vrouwen met psychische problemen, die een kinderwens hebben of al zwanger zijn, kunnen veel vragen hebben: “Kan ik mijn medicatie nog gebruiken?”, “Hoe zit het met erfelijkheidsfactoren?” en “Welke risico’s zijn er?” zijn veel voorkomende vragen. Alhoewel zwangerschappen in het algemeen niet geheel zonder risico’s zijn, kunnen deze groter zijn als iemand psychische problemen heeft. Goede voorlichting en begeleiding rond de zwangerschap en de bevalling is dan belangrijk. Aan het woord: psychiater en onderzoeker Anja Stevens van het Specialistisch Centrum Bipolaire Stoornissen (SCBS) | Dimence.

Wat doet het SCBS?

“Wij bieden, naast specialistische zorg voor mensen met een bipolaire stoornis, specialistische zorg en begeleiding aan vrouwen met een kinderwens en vrouwen die zwanger zijn binnen de poli ‘Psychiatrie en Zwangerschap’. Voor zwangere vrouwen die bij ons aangemeld worden, wordt een afweging gemaakt welke hulp zij nodig hebben. Hierbij valt te denken aan advies over medicatie, hulp bij het zoek naar stabiliteit en het in kaart brengen van risicofactoren die invloed hebben op de periode van zwangerschap en na de bevalling.
We werken nauw samen met de POP-poli (voor Psychiatrie, Obstetrie (verloskunde) en Pediatrie) in het Deventer Ziekenhuis. In een POP-poli werken gynaecologen, psychiaters, verpleegkundig specialisten ggz, kinderartsen, verloskundigen en medisch maatschappelijk werkenden intensief samen.”

Waarom is het belangrijk om deze ondersteuning te bieden?

“Het psychiatrisch ziektebeeld bij vrouwen kan van invloed zijn op de zwangerschap en het ongeboren kind en dat moet, voor zover dat kan, worden voorkomen. De begeleiding vanuit Dimence bestaat onder andere uit het opstellen van een zwangerschapsplan. In dit zwangerschapsplan worden de signalen beschreven waaraan je kunt merken dat het minder goed gaat met de zwangere. In het plan staan tevens acties die ondernomen kunnen worden om erger te voorkomen en verbetering te bewerkstelligen. Daarnaast bieden we, wanneer dit nodig is, begeleiding van de vrouw in de periode van de zwangerschap tot drie maanden na de bevalling.”

Wat is er nu al bekend over bipolaire stoornissen tijdens de zwangerschap?

“Vrouwen met een bipolaire stoornis hebben een verhoogd risico op een postpartum psychose. Dit is een ernstige psychiatrische aandoening, die zich meestal ontwikkelt binnen vier weken na de bevalling. Kenmerken zijn onder andere symptomen van manie of depressie, onrust, desoriëntatie en een wisselend bewustzijn. Slaapverstoring is waarschijnlijk een risicofactor.”

Waarom is slaapverstoring zo’n belangrijke factor?

“Momenteel onderzoeken we of slaapverstoring tijdens de zwangerschap en in de periode rondom de bevalling een voorspeller is voor het ontstaan van depressieve, (hypo)manische of psychotische verschijnselen in de periode na de bevalling. Vooral in de eerste weken na de bevalling is het belangrijk dat vrouwen een goede nachtrust hebben. De kennis over de invloed van slaapverstoring tijdens de zwangerschap en de perinatale periode op postpartum problemen kan helpen bij het ontwikkelen van richtlijnen voor preventie/behandeling van een postpartum psychose en postpartum depressie bij vrouwen met een verhoogd risico hierop. We zoeken nog deelneemsters, zwangeren met een bipolaire stoornis voor dit onderzoek”