Leven in een woongemeenschap: wonen in zelfbeheer

Voor veel (jong)volwassenen met psychiatrische problemen die in een beschermende woonvorm of opvang verblijven en daar uit willen stromen, is de stap naar volledig zelfstandig wonen nog te groot. Voor hen kan een tussenstap, zoals wonen in een gemeenschap in zelfbeheer, uitkomst bieden, vertellen Kimberly Liauw, persoonlijk begeleider, en Wendy Gerards, projectleider, van Kwintes.

Wat kan mensen ervan weerhouden op zichzelf te wonen?

Liauw: “Er wordt vaak gedacht dat als je op jezelf gaat wonen, je geen begeleiding meer kunt krijgen. Dit maakt veel mensen angstig, zeker als ze last hebben van psychische problemen.” Gerards: “Het is goed om hierin onderscheid te maken. Sommige mensen hebben echt moeite met uitstromen door angst of een stoornis. Er zijn echter ook mensen die niet kunnen uitstromen omdat er een tekort is aan goedkope woningen. En als je naast te weinig geld ook een rugzakje hebt, is het zoeken van een woning extra lastig.”

Wat voor ondersteuning heeft deze doelgroep nodig?

Gerards: “Het kunnen spreken van hun taal is belangrijk. Je moet goed afstemmen op de bewoner. Waar komt diegene vandaan en waar wil diegene naartoe? Ze moeten het gevoel hebben dat ze gehoord worden. Daarbij is doorvragen erg belangrijk. Ook moeten ze de kans hebben om fouten te maken zonder dat er dan direct wordt ingegrepen.” Liauw: “Er moet een vangnet zijn, zodat de bewoners weten dat ze, mocht dit nodig zijn, op iemand kunnen terugvallen. De wetenschap dat er iemand voor hen is, kan zekerheid bieden en angst wegnemen. Daarnaast moet er vooral gekeken worden naar wat iemand wél kan, en hem of haar zoveel mogelijk zelf laten doen.

Jullie spreken over het belang van een tussenvorm wat betreft wonen, waarom is dit?

Gerards: “Er is een groep kwetsbare mensen die graag wil uitstromen uit het beschermd wonen, maar door stigma’s of persoonlijke belemmeringen niet in een gewone wijk kan wonen. Voor hen kan een tussenvorm, zoals wonen in een woongemeenschap, uitkomst bieden. Hier kunnen zij op zichzelf wonen, maar wel de begeleiding krijgen die ze nodig hebben. Bij een dergelijke vorm van wonen draait het om sociale cohesie.”

Hoe gaan jullie een dergelijke vorm inrichten?

Gerards: “Wij zijn bezig met een project wonen in zelfbeheer, waarbij de gemeenschap verantwoordelijk is voor het beheer van het wooncomplex. Normaal regelt Kwintes alles binnen onze woningen, maar bij dit project geven we de regie terug aan de bewoners. Zij worden getraind voor bepaalde functies binnen de woonvoorziening, variërend van sociaal beheer, zoals een oogje in het zeil houden, tot algemeen beheer, zoals het opzeggen van woonunits. Er worden 40 woonunits opgezet in prefab-woningen, waarin 24 mensen van Kwintes komen te wonen en 16 mensen van buiten. Als gevolg hiervan ontstaat gemengd wonen waardoor kruisbestuiving zal plaatsvinden, net zoals in een normale wijk. Bewoners bouwen zelf mee aan hun prefab woning. Je bent met elkaar betrokken bij de bouw en het onderhoud vanaf de eerste dag.” Liauw: “Het doel van wonen in zelfbeheer is burgerschap, zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Door mensen in deze vorm te laten wonen, kan begeleiding sneller afgeschaald worden, waarbij we hopen dat mensen in toenemende mate een beroep kunnen doen op de gemeenschap. Als gevolg hiervan kunnen zij hun leven steeds meer in eigen handen nemen.”