Chlamydia vrouwen nog verraderlijker dan gedacht

Sinds jaar en dag staat Chlamydia eenzaam aan de top als meest voorkomende Soa. De aandoening wordt bij alle risicogroepen het meest gevonden. Op nummer twee staat Gonorroe, maar deze Soa komt al bijna 10 keer minder voor dan Chlamydia. De Chlamydia trachomatis bacterie (Ct) is zeer besmettelijk. Nu blijkt dat Chlamydia nog verraderlijker is voor vrouwen dan eerder werd aangenomen.

Wat is Chlamydia?

Chlamydia is een seksueel overdraagbare aandoening. Het betreft een bacteriële infectie die via onveilige seks kan worden overgedragen. De bacterie nestelt zich in de slijmvliezen van vagina, penis, anus of keel. Chlamydia komt veel voor. Naar schatting meer dan 100.000 keer per jaar in Nederland. Een deel wordt niet opgespoord met testen. De zogenoemde verborgen populatie. Dit deel blijft dus rondlopen met een Soa, waardoor ze anderen blijven besmetten.

Verraderlijk

Chlamydia is om meerdere reden gevaarlijk. Allereerst is de Soa zeer besmettelijk. Naar schatting is de kans om besmet te raken, als je onveilige seks hebt met iemand die al besmet is, ruim 50 procent. Maar Chlamydia is ook verraderlijk, omdat klachten veelal uitblijven. En treden er wel klachten op? Dan zijn die symptomen vrij algemeen en doen ze bijvoorbeeld ook denken aan een blaasontsteking. Naar schatting krijgt de helft van de besmette mannen en bijna 90% van de vrouwen geen last van symptomen. Daarmee vormen ze een gevaar voor zichzelf en voor anderen.

Rectale Chlamydia

Chlamydia kun je niet alleen genitaal oplopen, maar ook oraal en rectaal. Dit is bij velen nog onbekend. Zeker een rectale infectie wordt meestal niet opgespoord. Desalniettemin wordt tijdens aanvullend onderzoek bij vrouwen met een genitale Chlamydia-infectie vaak ook rectale Chlamydia gevonden, zonder dat de voorgeschiedenis van de vrouw daartoe aanleiding geeft. Huisartsen zijn terughoudend bij het vragen naar anale seks van de vrouw en bovendien voeren ze weinig rectale tests uit.

Mogelijke oorzaken

Uit onderzoek blijkt dat 17% van de correct behandelde vrouwen met genitale Chlamydia binnen een jaar opnieuw positief was bij de hertest. Een mogelijk reden is een herbesmetting op basis van het zogenaamde ping-pong effect. Dit houdt in dat iemand opnieuw besmet raakt met een Soa via de partner en vice versa, omdat bijvoorbeeld een partnerwaarschuwing ontbreekt. Maar onderzoekers zien zelfbesmetting op basis van de auto-inoculatiehypothese als een logischere verklaring. Deze hypothese stelt dat de baarmoederhals van de vrouw steeds opnieuw wordt besmet door een makkelijk verplaatsende Chlamydia trachomatis bacterie tussen rectum en vagina. Daardoor kan een vrouw zonder extern contact toch opnieuw besmet worden. Uit onderzoek gehouden bij een Soa kliniek in Limburg blijkt dat een rectale infectie vaak kan optreden zonder dat de vrouw anale seks of rectale klachten heeft gehad. Bij maar liefst 67% van de vrouwen met een rectale besmetting bleek dit het geval en was zelfbesmetting de mogelijke oorzaak.

Aanbevelingen

Een rectale Soa wordt nog steeds als groot taboe gezien. Gezien de gezondheidsrisico’s zou het bij iedereen bespreekbaar moeten worden gemaakt. Met name bij jonge vrouwen en risicogroepen. De huisarts vervult een voorbeeldfunctie. Op dit moment heeft De NHG-Standaard ‘Het Soa-consult’ als richtlijn dat er getest zou moeten worden op rectale Chlamydia wanneer blijkt dat een vrouw rectale klachten heeft of anale seks heeft gehad. Maar gezien de voorlopige onderzoeksresultaten zou er altijd genitaal en rectaal moeten worden getest, vanwege de mogelijke zelfbesmetting door een bacterieoverdracht tussen rectum en vagina. Ook wanneer er geen anale seks heeft plaatsgevonden en zonder verdere klachten.

Gecertificeerde zelftesten

Dergelijke beleidsveranderingen in de eerstelijnszorg komen stroef op gang, vanwege het beperkte bewijs en de hoge kostenpost voor het standaard afnemen van twee verschillende testen bij de huisarts. Inmiddels zijn er gecertificeerde anonieme Soa-testen online beschikbaar die thuis kunnen worden uitgevoerd. Daarmee kan afzonderlijk genitaal en rectaal worden getest. Het lichaamsmateriaal wordt zelf opgevangen en vervolgens beschermd verpakt en opgestuurd naar geaccrediteerde laboratoria die voldoen aan de ISO 15189 norm. Op basis van een unieke en anonieme code kan de gebruiker vervolgens zelf de uitslag online opvragen.