De e-nose, een speurneus voor longziekten

Stel je voor: een apparaat dat aan de hand van adem kan vaststellen of iemand een longziekte heeft. Het klinkt als toekomstmuziek, maar volgens algemeen directeur Michael Rutgers van het Longfonds zou het over tien jaar wel eens de realiteit kunnen zijn. Het apparaat is er al, de e-nose. Hiermee kunnen medisch specialisten longziekten zoals astma en COPD op het spoor komen. De komende jaren wordt de toepassing ervan verder onderzocht.

Hoe werkt de e-nose?

Je hebt ademhalingsproblemen die je niet vertrouwt en je maakt een afspraak bij de huisarts. Die laat je uitademen tegen een apparaatje dat aan de hand van de moleculaire samenstelling van je adem kan vaststellen of je een longziekte hebt. En zo ja, welke ziekte dat is en in welk stadium deze verkeert. Zo kan je huisarts de juiste (hoeveelheid) medicatie voorschrijven en kun je de ziekte op een goede manier onder controle houden.

Rutgers licht toe: “Het wordt de e-nose genoemd, omdat het geursensoren heeft die de chemische samenstelling van je adem kan ‘ruiken’, analyseren en vergelijken met gegevens in de database waaraan hij is gekoppeld. Net als onze neus een bepaalde combinatie van moleculen kan herkennen als de geur van gemaaid gras of houtrook, zo kan de e-nose dit soort combinaties herkennen als bijvoorbeeld astma of COPD.”

Ook geschikt voor zeldzame longziekten

Rutgers verwacht dat vooral patiënten met de longziekten astma en COPD in de toekomst baat zullen hebben bij de inzet van de e-nose. “Met alle gegevens die het apparaat herkent, gaat het namelijk een uitgebreide database opbouwen. Zodat het steeds nauwkeurigere patronen in de ademlucht gaat ontdekken en steeds preciezer kan aangeven wat de status van de ziekte is. Daar kan dan vervolgens de juiste medicatie op worden afgestemd.”

Dat wil echter niet zeggen dat de e-nose geen zeldzame longziekten zal kunnen gaan herkennen. Denk hierbij aan longziekten als IPF (Idiopatische Pulmonale Fibrose) of PAH (Pulmonale Arteriële Hypertensie). “Per specifiek type zeldzame longziekte zijn er gelukkig maar weinig patiënten ”, vertelt Rutgers.

“Dat betekent echter dat het systeem er veel langer over zal doen om een database voor deze ziekten op te bouwen. Maar het is inderdaad niet ondenkbaar dat het apparaat ook deze longziekten kan gaan herkennen. Het ziet er zelfs naar uit dat op deze manier straks longkanker kan worden opgespoord. Daar kan een goede, snelle diagnose zelfs levensreddend zijn.”

Behandeling in de toekomst

Hoe veelbelovend het ook klinkt, er zal zeker nog een aantal jaren overheen gaan voordat het apparaat op de markt zal komen. De behandeling met de e-nose moet uiteraard volledig als veilig worden bestempeld. “Ik verwacht dat het binnen vijf jaar op veel longafdelingen van ziekenhuizen zal verschijnen. Mijn droom is echter dat over een jaar of tien iedere huisarts een vereenvoudigde versie van de e-nose in zijn praktijk heeft.” Rutgers ziet vooral ook een voordeel bij een specifieke doelgroep. “Bij kleine kinderen tot zeven jaar is het vaak lastig om een accurate diagnose te stellen. Dat komt omdat de apparaten die nu daarvoor gebruikt worden onvoldoende geschikt zijn en omdat die metingen niet nauwkeurig genoeg zijn”, legt hij uit.

“Daardoor kan de uitkomst onzeker zijn. Als gevolg daarvan kan een kind te veel of juist te weinig medicatie krijgen en houdt het klachten. Voor het kind zelf is dat vervelend, maar ook voor de jonge ouders beïnvloedt dit het gezinsleven enorm. Met de e-nose wordt het straks gemakkelijker om een betere diagnose te stellen, waardoor een betere behandeling van deze kinderen mogelijk is. Dat scheelt veel leed.”