Ontspan, denk aan je hart!

Ontspanning, fysiek en mentaal, kan een weldaad zijn voor hart en bloedvaten. Centraal daarin is de ademhaling.

De invloed van ademhaling

Een rustige ademhaling heeft een positief effect op het hartritme. Een onrustige en ondiepe ademhaling zorgt voor te weinig zuurstof in het lichaam en dat geeft een voortdurend gevoel van lichte paniek. Andersom geeft een goede ademhaling genoeg zuurstof en daarmee energie aan het lichaam.

Een gezond mens heeft aan tien keer ademhalen per minuut voldoende, bij inspanning kan dat oplopen tot zestig keer per minuut. Stress kan ervoor zorgen dat de ademhaling, ook in rust, vijf keer hoger is dan normaal. Zonder enige fysieke inspanning heeft iemand met stress dus dezelfde ademhalingsfrequentie als iemand die bijvoorbeeld aan het sporten is.

Te snel ademen zorgt voor een te lage opname van zuurstof en een te grote uitstoot van kooldioxide uit het lichaam. De bloedvaten in het lichaam reageren daarop door zich te vernauwen en het hart pompt harder om het bloed (en daarmee zuurstof) sneller door het lichaam te transporteren. Op zich een goede reactie, maar er zijn mensen die er benauwd van worden en/of hartkloppingen krijgen.

De relatie tussen inspanning en ontspanning

Fysieke inspanning geeft mentale ontspanning en zo snijdt het mes aan twee kanten. Fysieke inspanning, en dat kan al een stevige wandeling zijn, verbetert de conditie van hart en bloedvaten en verlaagt het cholesterolgehalte in het lichaam. Het verlaagt bovendien de bloeddruk en helpt het lichaamsgewicht op peil te houden. Op deze manier vermindert fysieke inspanning de kans op hart- en vaatziekten.

De mentale ontspanning die fysieke inspanning geeft, verlaagt de stress en dat geeft weer een rustigere ademhaling. Afhankelijk van de aard van de dagelijkse bezigheden kan fysieke ontspanning juist ook leiden tot mentale ontspanning. Een goed bad of massage na een dag hard werken kan helend werken op het mentale vlak. Een goede balans tussen lichaam en geest geeft een goede ademhaling.

Balans door meditatie

Meditatie is voor velen een goede manier om die balans te vinden. Voorwaarde voor een goede meditatie is een algehele ontspanning. Een korte fysieke inspanning, zoals een wandeling, is goed om daarna makkelijker te kunnen ontspannen. Elke vorm van meditatie – variëren van actief tot geheel ontspannen zitten en observeren- begint met aandacht voor de ademhaling. Een rustige en diepe ademhaling naar de buik en met name de aandacht daarvoor, brengt het lichaam én de geest in rust.

Een hoofd zonder gedachten is niet bezig met het verleden en de toekomst en alle bijbehorende onrustige gedachten, maar uitsluitend met het hier en nu.

Effect van meditatie?

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het effect van meditatie op (het verlagen van) de bloeddruk. Zo kwam onlangs aan het licht dat mindfulness effectief kan zijn in het tegengaan van verkeerde eetpatronen.

En ook onderzoek van het Medical College of Wisconsin stemt hoopvol. Hieruit bleek dat 201 proefpersonen, die na een cursus dagelijks gingen mediteren en hun levensstijl wijzigden, een afname vertoonden van allerlei klachten gerelateerd aan een hartaandoening en van de bloeddruk.