Wat doet de menopauze met je lichaam?

De menopauze is het moment waarop de menstruatie stopt. Dit moment breekt aan wanneer de eierstokken geen vruchtbare eicellen meer produceren. Een daling in de productie van de hormonen oestrogeen en progesteron is hier de oorzaak van. Zodra deze productie stopt is de vrouw niet meer vruchtbaar.

De overgang is de natuurlijke periode waarin een vrouw overschakelt van vruchtbaar naar onvruchtbaar. Gemiddeld duurt deze periode zo’n twee tot zes jaar. De menopauze is de periode tijdens of na de overgang.

Symptomen van de menopauze

De bekendste symptomen van de menopauze zijn stemmingswisselingen, opvliegers en slaapproblemen.

• Stemmingswisselingen ontstaan door de continue schommelingen in hormoonconcentraties. Oestrogeen en progesteron hebben een effect op de productie van serotonine, wat weer verantwoordelijk is voor de stemmingsregulering. Is er bijvoorbeeld te weinig oestrogeen, dan is er geen goede balans tussen de hormonen meer en kan een vrouw last krijgen van stemmingswisselingen.
• Opvliegers zijn – net als stemmingswisselingen – het gevolg van de afname van oestrogeen. In de hersenen bevindt zich de temperatuurregelaar voor het lichaam. Deze regelaar wordt sterk beïnvloed door oestrogeen en wanneer de productie van dit hormoon afneemt, ontstaan er opvliegers. Deze kunnen met een paar minuten voorbij zijn, maar de exacte duur is bij elke vrouw verschillend.
• Ook slaapproblemen worden veroorzaakt door de hormoonschommelingen. Progesteron zorgt voor het slaperige, vermoeide gevoel en oestrogeen is verantwoordelijk voor de hoeveelheid REM-slaap. Dit is de periode waarin we dromen en ervaringen verwerken. Hoeveelheden van zowel progesteron als oestrogeen nemen af tijdens de menopauze. Dit leidt er toe dat veel vrouwen niet in slaap kunnen komen of ’s nachts wakker liggen, terwijl ze ’s ochtends wel weer vroeg wakker zijn.

Wat te doen tegen overgangsklachten?

Hormonale substitutietherapie is een veelgebruikte manier om de overgangsklachten te verminderen. Door natuurlijke of semi-natuurlijke hormonen in te nemen blijft de hormoonhuishouding van vóór de menopauze in stand. Op deze hormonale medicatie is de laatste jaren veel kritiek geweest. Langdurig gebruik van de hormoonsupplementen zou de kans op borstkanker aanzienlijk vergroten.

Ook worden vaak soja-supplementen aangeraden voor vrouwen in de menopauze. Dit is echter dubieus. Een onderzoek aan de Monash Universiteit in Australië toonde aan dat vrouwen die drie maanden lang soja-supplementen slikten tegen de overgangsklachten, nog geen enkele verbeteringen zagen. Sommige sojasupplementen bevorderen volgens verschillende Amerikaanse studies bovendien de celdeling in de borsten, wat de kans op borstkanker bij deze vrouwen vergroot.

Er bestaan talloze manieren om de verschillende klachten van de menopauze te behandelen. Voor iedere vrouw zijn de klachten en daarmee de oplossingen anders. Wel is er een aantal algemene, veilige maatregelen die vrouwen in de overgang kunnen nemen om de klachten te verminderen. Zo is het verstandig cafeïne, alcohol, scherpe kruiden en nicotine in deze periode te vermijden. Daarnaast kan het helpen (meer) te gaan sporten. Tijdens en na het sporten maakt het lichaam namelijk de stof endorfine aan, wat zorgt voor een euforisch gevoel.