De behandeling van een persoonlijkheidsstoornis

Een persoonlijkheidsstoornis is een van de meest veelvoorkomende psychiatrische aandoeningen. Bij een persoonlijkheidsstoornis is sprake van een afwijkend en langdurend aanwezig patroon van denken, voelen en beleven op een breed terrein van functioneren. In samenwerking met de Universiteit Twente wordt in Scelta, expertisecentrum voor persoonlijkheidsproblematiek, kennis ontwikkeld, toegepast en gedeeld. Silvia Pol is bij Scelta werkzaam als klinisch psycholoog/psychotherapeut. Ze geeft uitleg over de behandelmethode.

Wanneer spreekt men van een persoonlijkheidsstoornis?

Als het patroon van denken, voelen en gedragen van een persoon voldoet aan de drie P’s: pathologisch, pervasief en persistent. Dat wil zeggen: het patroon is afwijkend en vanaf de vroege volwassenheid aanwezig op meerdere levensgebieden. Een patiënt meldt zich voor behandeling wanneer vertrouwde strategieën om met situaties om te gaan niet langer voldoen, en rigide levenspatronen zijn ontstaan die niet passen in de huidige levenssituatie.

Wat is de oorzaak van persoonlijkheidsstoornissen?

Het gaat om een samenspel van verschillende factoren waaronder aanleg, temperament, gezins- en omgevingsfactoren, en moeilijke levensgebeurtenissen. Die factoren kunnen leiden tot een stagnatie in de persoonlijkheidsontwikkeling. Een persoonlijkheidsstoornis kan in de vroege volwassenheid maar ook op latere leeftijd worden gediagnosticeerd.

Wat kan een hulpverlener voor iemand met een persoonlijkheidsstoornis betekenen?

Het is van belang om veerkracht te bevorderen, enerzijds door te werken aan de vermindering van klachten, anderzijds door te werken aan het herstel van gezondheid en welbevinden. Vroege onderkenning van persoonlijkheidsproblematiek is van belang om te voorkomen dat klachten chronisch worden. Om passende behandeling te kunnen bieden, is goede diagnostiek een voorwaarde. Zo is het belangrijk om persoonlijkheidsproblematiek af te grenzen van andere ernstige aandoeningen zoals psychose, verslaving of chronisch trauma.

Wat behelst een behandeling van een persoonlijkheidsstoornis?

Psychotherapie is de basis voor een behandeling. Binnen Scelta bestaat een hoog-specialistisch aanbod in (dag) klinische psychotherapie. Centraal staat een gelijkwaardige samenwerking tussen patiënt en behandelaar. Samen met de patiënt wordt een individueel behandelplan opgesteld dat leidraad is voor de behandeling.

Vanuit een multidisciplinair team wordt een samenhangende behandeling aangeboden, waarbij patiënten deelnemen aan een groepsprogramma. Daarin ontvangen ze steun om te experimenteren met nieuwe gedragingen, zodat disfunctionele patronen kunnen worden doorbroken. In samenwerking met de Universiteit Twente wordt, binnen het kader van de positieve psychologie, effectonderzoek gedaan en worden innovatieve behandelingen ontwikkeld. Op dit moment doen we goede ervaringen op met schematherapie in combinatie met inzichten uit de positieve psychologie.

Wat houdt schematherapie in?

Schematherapie biedt een helder inhoudelijk kader waarmee de patiënt zich bewust wordt van de manier waarop hij tegen zichzelf en de wereld aankijkt. Het doel is een gezonder volwassen functioneren. De patiënt wordt gestimuleerd om vanuit eigen kracht te leren omgaan met een bestaande kwetsbaarheid. Wetenschappelijke studies laten uitstekende resultaten zien voor schematherapie. Deze vorm van therapie is goed te combineren met de zogenaamde positieve psychologie. In de positieve psychologie is veel aandacht voor de kracht van de patiënt. Daar verschijnen veel publicaties over. In deze benadering gaat het om strategieën die de kwaliteit van leven bevorderen door positieve ervaringen uit te breiden en te versterken.