Menselijk brein van nature aangetrokken tot luieren

Als een bezoek aan de sportschool soms een grote opgave en mentale worsteling lijkt, realiseer je dan dit: die strijd is echt en het gebeurt in je brein. De hersenen voelen zich van nature aangetrokken tot luieren, ontdekten onderzoeker Matthieu Boisgontier en zijn collega’s van de University of British Columbia. Zij publiceerden hun resultaten in het tijdschrift Neuropsychologia.

Hersenen geprogrammeerd voor energiebesparing

De onderzoekers noemen de mentale strijd de ‘bewegingsparadox’. Tientallen jaren lang heeft de samenleving mensen aangemoedigd om fysiek actief te zijn, maar statistieken tonen aan dat we – ondanks onze beste bedoelingen – eigenlijk steeds minder bewegen. De onderzoeksresultaten suggereren dat onze hersenen simpelweg ‘geprogrammeerd’ zijn om te luieren.

“Energiebesparing is altijd essentieel geweest voor het voortbestaan van de mens. Het stelde ons in staat efficiënter te zijn bij het zoeken van voedsel en onderdak, het strijden voor seksuele partners en het vermijden van roofdieren”, legt Boisgontier uit. “Het falen van overheidsbeleid om de pandemie van lichamelijke inactiviteit te bestrijden, kan te wijten zijn aan hersenprocessen die gedurende de evolutie zijn ontwikkeld en versterkt.”

Actief gedrag vereist meer hersencapaciteit

Voor de studie rekruteerden de onderzoekers jongvolwassenen, plaatsten hen voor een computer en gaven hen controle over een avatar op het scherm. Vervolgens verschenen één voor één kleine afbeeldingen van fysieke activiteit of inactiviteit. De proefpersonen moesten de avatar zo snel mogelijk bewegen naar foto’s van lichaamsbeweging en afbeeldingen van luieren juist vermijden.

Ondertussen registreerden elektroden wat er in hun hersenen gebeurde. Deelnemers bewogen over het algemeen sneller in de richting van actieve foto’s dan weg van afbeeldingen die een lui beeld vertoonden. Maar een analyse van de hersenactiviteit toonde aan dat dit laatste meer mentale kracht vereiste.

Eerste stap richting voorkomen overmatig sedentair gedrag

“We wisten van eerdere onderzoeken dat mensen snel zijn in het voorkomen van zittend gedrag en in de richting van actief gedrag bewegen. Het spannende nieuws van onze studie is dat dit met een prijs komt: een verhoogde breincapaciteit”, vertelt Boisgontier. “Deze resultaten suggereren dat ons brein zich van nature aangetrokken voelt tot sedentair gedrag.”

Daarmee rijst de vraag of de menselijke hersenen opnieuw kunnen worden getraind. “Alles wat onbewust gebeurt is moeilijk te remmen, zelfs als je dat wilt. Dat komt omdat je niet weet dat het gebeurt. Maar de realisatie dát het gebeurt, is een belangrijke eerste stap,” zegt Boisgontier.