Specifiek breindeel speelt een rol bij routine

Voor iedereen die elke ochtend dezelfde route naar het werk neemt, is dit waarschijnlijk zo’n gewoonte dat het bij wijze van spreken kan worden gedroomd. Het breindeel dat hierin een rol zou spelen heet het defaultnetwerk. Maar tot nu toe werd gedacht dat het alleen om een bijrol zou gaan. Wetenschappers van de University of Cambridge tonen nu aan dat de rol veel groter is, en dat het netwerk ons helpt bij het uitvoeren van routinematig of automatisch gedrag.

Defaultnetwerk in relatie tot routinegedrag

Ongewone activiteit in het defaultnetwerk wordt gelinkt aan verscheidene ziektes, waaronder Alzheimer, schizofrenie en ADHD. Maar tot dusver waren wetenschappers er nog niet in geslaagd om de rol van dit hersennetwerk te laten zien met betrekking tot cognitie. (Cognitie wordt gedefinieerd als de hersenfuncties die nodig zijn voor waarnemen, denken, onthouden van kennis en deze kennis op een goede manier toepassen en begrijpen.)

Onderzoeksresultaat

Daarin is verandering gekomen met dit nieuwe onderzoek, gepubliceerd in the Proceedings of National Academy of Sciences. 28 vrijwilligers kregen een taak voorgelegd terwijl hun hersenactiviteit gemonitord werd met een fMRI-scanner. Ze voerden deze taak tweemaal uit. Eerst moesten ze het zelf zien op te lossen en vervolgens kregen ze de regels uitgelegd om tot de oplossing te komen.

Wat bleek? Als ze de taak uitvoerden zonder de regels te kennen was het hersennetwerk actief dat ervoor zorgt dat aandachtig informatie opgenomen en verwerkt kan worden. Kenden ze echter de regels dan was het defaultnetwerk meer actief. In dit geval bleken deelnemers de taak sneller uit te voeren als er een sterke relatie was tussen het defaultnetwerk en delen van het brein die belangrijk zijn bij geheugen. Hiermee suggereren de onderzoekers dat deelnemers de tweede keer efficiënter te werk gingen doordat ze de regels wisten toe te passen.

Op de automatische piloot

Onderzoeker Deniz Vatansever zegt dat we constant proberen te voorspellen wat er om ons heen gebeurt in plaats van af te wachten. Vatansever: “Dit onderzoeksresultaat wijst erop dat het defaultnetwerk ons hiertoe in staat stelt. Het is eigenlijk een soort van automatische piloot die ingeschakeld wordt om snelle keuzes te maken, die we eerder hebben gemaakt. En voorkomt dat onnodige energie wordt verspild.”

De resultaten ondersteunen de gedachte dat er twee systemen zijn die helpen bij het maken van beslissingen. Enerzijds het rationele systeem, waarbij we op basis van logisch denken keuzes maken. Anderzijds het snellere systeem waarbij we keuzes maken op basis van intuïtie. ‘Het systeem’ waaraan het defaultnetwerk gelinkt is.

Relevantie

Op basis van hun bevindingen zijn de onderzoekers er sterk van overtuigd dat deze relevant zijn voor medici die patiënten met hersenletsel behandelen. In het bijzonder die met traumatisch letsel. Zij hebben vaak te maken met geheugenproblemen, wat automatisch gedrag kan bemoeilijken. Behandelaren van patiënten met psychische stoornissen zouden eveneens baat hebben bij deze bevindingen. Voor deze patiënten geldt dat automatisch gedrag juist afgeleerd moet worden.