Stichting Anton Constandse, uniek in herstel

De Stichting Anton Constandse heeft de afgelopen jaren intensief gewerkt aan het professionaliseren van herstelondersteuning. Met de Hogeschool Leiden is een post-hbo-opleiding op het gebied van herstelondersteuning opgezet, genaamd ‘Sociaal Psychiatrisch Ondersteuner’. Daarnaast is de organisatiestructuur totaal veranderd. Eigen regie voor cliënten betekent ook eigen regie voor professionals, een omslag in denken en doen. Cliënten krijgen ondersteuning ‘op maat’ en de resultaten zijn veelbelovend. Bestuurder Lidy Zaat en sociaal psychiatrisch ondersteuner (spo’er) Rachel van ‘t Oosten zijn blij met de nieuwe aanpak.

Wat is herstelondersteuning en waarom wordt dat nu anders ingevuld?

Lidy: “De spo’er leert mensen om te gaan met hun psychische aandoening. Vernieuwend is dat wij al vroeg in het proces kijken naar vragen als: hoe vergroten we het zelfvertrouwen en hoe ziet een cliënt weer een toekomst voor zichzelf? Vaak raken mensen met een psychische aandoening de grip op hun bestaan kwijt, ze staan aan de zijlijn. De nieuwe aanpak herstelondersteuning richt zich op het herkennen en weer inzetten van de eigen kracht. Op je eigen manier en in je eigen tempo bouwen aan een waardevol bestaan, waarbij de cliënt zelf bepaalt welke ondersteuning hij of zij nodig heeft.”

Geprofessionaliseerde herstelondersteuning, hoe ziet dat er uit?

Lidy: “In het visiedocument van GGZ Nederland wordt de achterstandspositie van mensen met ernstige psychische aandoeningen beschreven en hoe dit kan worden verbeterd. Wij zien de oplossing in herstel vanuit het perspectief van de cliënt. Een mooie visie, maar hoe doe je dit in de praktijk? Hoe lever je professionele herstelondersteuning, hoe help je cliënten weer zelfstandig te functioneren in de maatschappij? Daar was geen gerichte opleiding voor, de Stichting Anton Constandse heeft zich daar sterk voor gemaakt en er hard aan gewerkt. Bijna alle hbo-opgeleide medewerkers hebben nu de post-hbo-opleiding afgerond en we zien de eerste resultaten. Cliënten krijgen sneller en meer eigen verantwoordelijkheid en daarmee ook meer vertrouwen in zichzelf. ”

Het draait om de regie, om weer grip te krijgen op het leven, dat klinkt simpel, maar hoe doe je dat?

Rachel: “In onze aanpak blijven we rekening houden met het feit dat cliënten een ernstige psychische aandoening hebben maar wij richten ons daarbij nadrukkelijk op herstel, terwijl vroeger stabiliseren vaak het doel leek. Binnen de beschermende woonvormen krijgen onze cliënten veel meer eigen verantwoordelijkheid, worden niet ‘klein gehouden’, zodat zij zich weer ontwikkelen. Werd vroeger door ‘de staf’ bepaald hoe een familiedag of vakantie er uit zag, nu doen de cliënten dat. Als het kan wordt er zelf gekookt, krijgen cliënten hun medicatie in eigen beheer, de woonafspraken worden met hen opgesteld. De communicatie is open en eerlijk, het beleid is laagdrempelig en zeker positiever. Een positieve benadering is belangrijk, net als het gegeven dat mislukken ook mag. In onze aanpak ligt de nadruk op wat mensen wel kunnen, wij stimuleren dat: doe maar, probeer maar! Ook in de ambulante ondersteuning wordt dat toegepast. Je woont weer op jezelf, dan komen de volgende stappen: hoe vind je een baan, hoe voorkom je opnieuw isolement? De spo’er is er voor die vragen. Wij als professionals willen dat onze cliënten waardering ervaren, zelf bepalen en meer vertrouwen krijgen. Wij krijgen veel positieve reacties, waarbij het gevoel ‘we krijgen weer een kans!’ overheerst.”