Betere prognose en behandeling van darmkanker

Recent promotieonderzoek toont aan wat een aanwijzing is voor de mogelijke terugkeer van darmkanker: de aanwezigheid van micrometastasen in lymfeklieren van patiënten in een relatief vroege fase van darmkanker. Hierdoor kan beter worden bepaald welke patiënten na de operatie al afdoende behandeld zijn. En wie eventueel een aanvullende behandeling nodig heeft.

Ook blijkt dat bij patiënten die een acute darmafsluiting hebben soms een buisje, een zogenaamde stent, geplaatst kan worden. Later opereren heeft geen invloed op de mogelijke terugkeer van kanker. Het grote voordeel is dat op deze wijze een stoma vaak kan worden voorkomen.

Hoe kan een betere diagnose van darmkanker worden gesteld?

“Bij borstkanker is er de schildwachtklier die in de buurt van de tumor wordt gevonden”, legt chirurg Edwin van der Zaag uit. “Deze klier geeft belangrijke informatie over de mogelijke terugkeer van de kanker. In 2011 hebben wij ontdekt dat ook bij darmkanker lymfeklieren fungeren als schildwachtklier. Deze klieren kun je zichtbaar maken met behulp van blauwe inkt. Als je bij de operatie ook deze klier verwijdert en specifiek onderzoekt, kun je beter voorspellen of er een verhoogd risico is op terugkeer van de kanker.”

Er is onlangs vervolgonderzoek gedaan. Is daar al meer over bekend?

“In samenwerking met het AMC heb ik ontdekt dat micrometastasen, dat zijn kleine clusters van kankercellen, een aanwijzing kunnen zijn voor het opnieuw ontstaan van kanker,” vervolgt Didi Sloothaak, arts chirurgie. “We hebben dit onderzocht in de schildwachtklieren. Losse, individuele kankercellen in de schildwachtklieren blijken niet van belang. Daarnaast blijkt het formaat van de lymfeklier geen juiste voorspeller voor de aanwezigheid van lymfeklieruitzaaiingen.”

Wat is het voordeel voor de patiënt?

“Doordat wij in Gelre ziekenhuizen hebben ontdekt hoe je de schildwachtklier kunt herkennen, kun je veel gerichter voorspellen bij wie de kanker mogelijk terugkeert. Ook is beter te zien bij wie de lymfeklieren echt schoon zijn en bij wie geen aanvullende en belastende behandeling nodig is. Tot nu toe leek bij 40% van de mensen geen aanleiding te zijn voor aanvullende chemotherapie. Toch kwam vervolgens bij ongeveer 1/3 van hen de kanker terug. Door in de schildwachtklier te zoeken naar micrometastasen kunnen wij beter therapie op maat geven.”

U ontdekte ook dat het plaatsen van een stent geen verhoogd risico vormt voor de verspreiding van tumorcellen. Hoe belangrijk is die ontdekking?

“Bij een acute darmafsluiting kun je het afgesloten deel van de darmen weghalen. Vaak heeft de patiënt daarna een stoma nodig. Je kunt ook een stent plaatsen om de verstopping tijdelijk op te heffen. In afwachting van de vervolgoperatie kan de patiënt weer op krachten komen. Vaak kan daarna een operatie worden uitgevoerd waarbij geen stoma nodig is. Nu is aangetoond dat het plaatsen van een stent de tumor niet verstoort, kan deze werkwijze bij een acute darmafsluiting vaker worden toegepast.”