De PSA-waarde geeft lang niet altijd duidelijkheid

Het overkomt jaarlijks vele duizenden mannen in Nederland: de mededeling dat hun PSA-waarde is verhoogd. PSA staat voor Prostaat Specifiek Antigeen en een verhoging ervan kán duiden op prostaatkanker. Maar dat is lang niet altijd het geval.

De prostaatproblemen van Jean

Bij Jean Verkercke (64) dienden de prostaatproblemen zich drie jaar geleden plotseling hevig aan. In een hotel in het buitenland kreeg hij ’s nachts hoge koorts en moest voortdurend plassen. Terug in Nederland constateerde zijn uroloog een prostaatontsteking. Jean kreeg een antibioticakuur en moest regelmatig terugkomen voor controle. Twee jaar later herhaalde de geschiedenis zich. Deze keer voelde de uroloog een verharding in de prostaat en vertelde Jean dat dit kanker zou kunnen zijn, ondanks een relatief lage PSA-waarde. Twee maanden later mocht hij terugkomen voor nader onderzoek.

Een fusiebiopsie

Zo lang wilde Jean niet wachten: “Je schrikt toch behoorlijk als je zoiets hoort.” Bij een gespecialiseerde mannenkliniek kon hij dezelfde week nog terecht voor lichamelijk en echografisch onderzoek. De echobeelden toonden verdacht weefsel en er werd een afspraak gemaakt voor een MRI, die drie dagen later plaatsvond. Hierop waren drie mogelijke kleine tumoren te zien die nader onderzocht moesten worden.

Omdat de ontsteking in de prostaat eerst moest afnemen, kon pas drie weken later een zogenoemde fusiebiopsie worden gedaan. Bij een dergelijk onderzoek kan de plaats van de tumoren nauwkeurig bepaald worden doordat de MRI-beelden over de ‘live’ echobeelden van de prostaat worden gelegd. Het onderzoek duurde een half uur. “Akelig,” vond Jean het, “maar niet echt pijnlijk.” Binnen een week kwam de uitslag: de verhardingen bleken resten van ontstekingshaarden te zijn. Jean komt over zes maanden terug voor controle.

De licht verhoogde PSA-waarde van Jaap

Jaap Dobbenburg (70) ging begin dit jaar naar de huisarts met vermoeidheidsklachten. Hij was kortademig en snel uitgeput. Niet lang daarvoor had hij een longontsteking gehad en hij wilde nog eens goed onderzocht worden. Bloedonderzoek toonde een tekort aan vitamine D en B12 en een licht verhoogde PSA-waarde. Jaap werd doorverwezen naar een lokaal ziekenhuis voor de afname van biopten. “Daar was men behoorlijk laconiek”, vertelt hij. “Het weefselonderzoek liet niks afwijkends zien en ze vonden de PSA-waardes ook wel prima voor mijn leeftijd.”

Diagnose van agressieve prostaatkanker

Maar Jaap vertrouwde het niet. Jaaps vrouw vond via internet een specialistisch centrum voor prostaatkankerdiagnostiek en maakte een afspraak voor een second opinion. Daar werd al snel duidelijk dat het niet goed zat. Er werd een MRI gemaakt en de fusiebiopten wezen op agressieve prostaatkanker.

Iets waar Jaap zelf al vanuit was gegaan: “Gewoon door hoe ik me voelde.” In mei wordt hij geopereerd in een hooggespecialiseerde kliniek in Zwitserland. Uitzaaiingen zijn er niet, maar de kans bestaat dat de vele buikoperaties die Jaap in zijn leven onderging complicaties gaan opleveren. Hij is er zelf nuchter over: “Je kan je daar druk om maken, maar dat heeft helemaal geen zin. Ik ben nu vooral bezig mijn conditie zo goed mogelijk te krijgen voor de operatie.”