Een andere beleving van chronische pijn

Een complete reset in de beleving van chronische pijn: dat is moeilijk, maar geeft anderzijds ruimte aan zaken in het leven die er werkelijk toe doen. Psycholoog Karlein Schreurs, verbonden aan het Revalidatiecentrum Roessingh, geeft uitleg. Ze is tevens verbonden aan de Universiteit Twente met als leerstoel ‘diagnostiek en behandeling van chronische pijn en vermoeidheid’.

Wat is de essentie in uw behandelwijze van chronische pijn?

“Niet alleen kijken naar de symptomen en beperkingen die mensen van chronische pijn ondervinden, maar je ook richten op het versterken van de veerkracht van mensen. Chronische pijn is niet alleen een fysieke kwestie. Wat je over pijn denkt, hoe je ermee omgaat, hoe je in het leven staat: alles beïnvloedt de beleving van pijn. Het is essentieel om dit in de behandeling van chronische pijn mee te nemen.”

Hoe zou u chronische pijn willen definiëren?

“Ik vind het belangrijk om te onderscheiden dat ‘iemand met pijn’ iets anders is dan ‘een chronische pijnpatiënt’. Een chronische pijnpatiënt is compleet vastgelopen in pogingen om van de pijn af te komen.”

Hoe gaat u in het revalidatiecentrum te werk?

“Als sprake is van ernstige psychiatrische problematiek, dan moet daar eerst goed naar gekeken worden. Wanneer anderzijds de pijn nog niet heel grote gevolgen heeft gehad –iemand is nog aan het werk, de stemming is nog niet zwaar beïnvloed en iemand is niet bang om te bewegen – dan is een pijnrevalidatieprogramma nog niet nodig. Deze (te) zware en lichte gevallen halen we er tijdens de intake tussenuit. Vervolgens beschikken we over een klinisch of poliklinisch programma. Mensen in het poliklinisch programma zijn wat minder psychisch vastgelopen.

In beide programma’s kijken we eerst drie weken naar de factoren die de klachten in stand houden. Dat doen we altijd vanuit holistisch oogpunt, met een revalidatiearts, fysio- en ergotherapeut, psycholoog en/of maatschappelijk werker, een bewegingsagoog en vaak ook een arbeidsdeskundige. Hoe het programma er precies uitziet, stellen we vast aan de hand van de analyse.”

Wat is de rol van de Acceptance and Commitment Therapy (ACT)?

“Mensen hebben vaak al jarenlang geprobeerd de pijn te verhelpen. Ze zijn daardoor volledig gefocust op de pijn en verliezen de rest van hun leven uit het oog. ACT zorgt ervoor dat iemand zich weer focust op die rest van het leven. ACT vraagt om een switch in de mindset: als je niet meer tegen de pijn hoeft te vechten, ontstaat er ruimte om het leven in te vullen met wat belangrijk is. Het gaat dus om aanvaarden van pijn om de belangrijke dingen in het leven op te kunnen pakken.

In het Roessingh hebben we goed gestructureerde groepsprogramma’s waarmee we een behoorlijk effect bereiken. We constateren een afname van pijninterferentie, de mate waarin pijn het leven bepaalt. Maar ook in pijnintensiteit. Zo mogelijk verplaatsen we een deel van de behandeling met e-health-modules naar de thuissituatie, want het is te prefereren als mensen het zelf doen.”