Value Based Healthcare in Nederland

Value Based Healthcare gaat uit van het principe van waardecreatie: de waarde voor de patiënt moet het uitgangspunt zijn van medisch handelen. Deze waarde komt tot stand in het samenspel tussen aan de ene kant de dokters en hun team en aan de andere kant de patiënt en zijn naasten.

Systeemdenken versus waardecreatie

Econoom Fred van Eenennaam haalde Value Based Healthcare naar Nederland. Het lijkt zo logisch om waarde voor de patiënt als uitgangspunt van medisch handelen te nemen. Maar dat is het niet, zegt Van Eenennaam. In de praktijk zien we geen waardecreatie maar systeemdenken. Zo zijn systemen gebouwd op basis waarvan patiënten behandeld worden. Die systemen zorgen ervoor dat sprake is van overbehandeling en onderbehandeling, maar ook van overdiagnose en onderdiagnose. Met een enorme kostenpost tot gevolg. De Verenigde Staten loopt hierin voorop, maar ook in Europa kunnen we er wat van.

De individuele waarde van de patiënt

De economen bedachten een formule (in de vorm van een breuk) waarmee de individuele patiëntwaarde uitgerekend kan worden. De uitkomsten van gezondheidswinst staan in de teller en de noemer bestaat uit de totale kosten van de gezondheidszorg. Kijken we naar de teller, dan zijn vooral die medische uitkomstwaarden belangrijk die door zowel arts als patiënt begrepen en besproken kunnen worden, zoals ‘infecties’, ‘hoe snel de patiënt weer aan het werk is’, ‘hoe snel de patiënt het ziekenhuis kan verlaten’.

Van Eenennaam: “Het gaat niet om een vraag als ‘hoe gaat het met u’, maar wel om de vraag naar hoe het iemand vergaat in het licht van mogelijke medische interventies.” De kostenkant bestaat dan uit de totale kosten voor de genoemde medische uitkomsten.

De toekomst van Value Based Healthcare

Deze Value Based Healthcare moet ertoe leiden dat in de spreekkamer van de arts een gesprek ontstaat over te nemen medische beslissingen. Nu is het de dokter of het ziekenhuis dat die beslissing neemt, gebaseerd op het onderliggende systeem. Een eerlijk gesprek, zegt Van Eenennaam: “Waarin de arts vertelt: dit kunnen we doen, dit is wat het kost en dit is wat het u gaat opleveren. Die beslissing hoort tussen dokter en patiënt gemaakt te worden. Niet door het management of door alleen de dokter.”