Het is een kwestie van de herfst

Elk najaar kampen ziekenhuizen met een piek in de opname van longpatiënten. Griepvirussen en de omslag in het weer zorgen voor meer luchtweginfecties bij vatbare patiënten. Voorspelbaar, maar toch lastig in te vullen. We vroegen longarts Geertjan Wesseling van het MUMC naar het hoe en waarom.

Je kunt de klok er haast op gelijk zetten: als de herfst aanbreekt, lopen de ziekenhuizen weer vol met mensen met luchtweginfecties en longontsteking. Geertjan Wesseling ziet de piek ieder jaar weer terugkeren. “Dat zijn soms mensen die verder redelijk gezond zijn, maar veel van hen hebben andere aandoeningen, waardoor ze vatbaarder zijn voor infecties of eerder opgenomen moeten worden. Ontregelde diabetici, hartfalen dat verergert, ritmestoornissen. Of als mantelzorgers deze mensen thuis niet goed kunnen verzorgen. In de piek zitten uiteraard ook mensen met COPD, die vatbaarder zijn voor infecties en bij een infectie eerder opgenomen moeten worden.” Griepvirussen en de weeromslag zijn verantwoordelijk voor de piek.

Voorbereiden

Voorspelbaar of niet: de piek lijkt ziekenhuizen ieder jaar te overvallen. Maar: “Het is niet makkelijk om je voor te bereiden. Met de griepprik proberen we de druk wat te verminderen. En de capaciteit in het ziekenhuis te verdelen.” Dat kan door ziekenhuispersoneel in de zomer op vakantie te sturen, zodat de mogelijke inzet in het najaar en de winter maximaal kan zijn. Tegelijkertijd kampt de zorg met een personeelstekort, dat zich ook in de ziekenhuizen laat gelden. Dat maakt plannen lastig. “En als een echte griepepidemie uitbreekt, zoals vorig jaar, dan is Leiden in last. Dan moeten we soms mensen naar huis sturen die we liever zouden opnemen.”

Andere criteria

Op dat moment gaan andere criteria gelden om te bepalen of iemand werkelijk opgenomen moet worden of niet. Lukt het nog om thuis te behandelen en is dat verantwoord? Is er sprake van zuurstoftekort? Of kunnen longpatiënten eventueel nog op andere afdelingen van een ziekenhuis terecht? Wesseling: “Dan komt het voor dat iemand met longproblemen op de afdeling gynaecologie ligt. Je moet wat.” Hoe dan ook lijkt het goed om de druk op de ziekenhuizen te verminderen door heropnames en de ziektelast te verminderen. Daarbij wordt nadrukkelijk gekeken naar de huisartsen en eventueel praktijkondersteuners, en door te blijven aandringen op stoppen met roken en therapietrouw juist te bevorderen.

Longpatiënten thuis behandelen

Voor het hele zorgsysteem geeft de jaarlijkse piek een behoorlijke druk. Linksom of rechtsom verblijven longpatiënten langer en soms ongewenst vanuit medisch perspectief thuis. Wesseling: “Maar we lopen zo zoetjes aan wel tegen de grenzen van de mogelijkheden van de eerste lijn aan. Thuis behandelen is dan wel goedkoper, je moet je ook afvragen of de mensen die het doen bekwaam en capabel genoeg zijn. En het moet voor de thuissituatie wel te regelen zijn. Substitutie van het ziekenhuis naar de eerste lijn is dan lastig.”