Huidkanker uitgelicht: de mens is geen tosti

Dat verbranding door de zon huidkanker kan veroorzaken, is inmiddels algemeen bekend. Maar hetzelfde geldt voor de zonnebank. Dermatoloog Ellen de Haas is er duidelijk over: ieder UV-licht richt DNA-schade aan. Ook dat van de zonnebank. “Vaak wordt er een deel uitgefilterd, maar het blijft UV-licht”, stelt ze.

Schade door UV-straling

Het lichaam is in principe in staat schade door UV-straling te repareren. Maar bij teveel blootstelling lukt dat niet meer. De schade hoopt zich dan op en zo kan huidkanker ontstaan. Kán, want volgens De Haas is het net als met longkanker en roken: “Er zijn mensen die nooit hebben gerookt en het toch krijgen. Aanleg en andere factoren kunnen ook een rol spelen. Maar je bent dom als je slordig omgaat met het deel dat je zelf in de hand hebt. De mens is niet gemaakt om veel en lang in de zon of onder een zonnebank te liggen. We zijn geen tosti’s.”

Stijging van sterfgevallen

Volgens cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu telde Nederland in 2004 naar schatting ruim 17.000 mensen met plaveiselcelcarcinoom en 18.500 met melanoom. Volgens De Haas’ collega Loes Hollestein stierven in 2010 ongeveer 800 Nederlanders aan melanoom. Ondanks alle waarschuwende campagnes stijgt dit aantal nog steeds. “In tegenstelling tot andere Europese landen overigens”, merkt De Haas op.

“Die stijging heeft alles te maken met het feit dat huidkanker zich pas jaren later openbaart. Ik ben een kind van de jaren 60/70, toen waren de zonvakanties in opkomst en beperkten zich niet meer tot de happy few. Mijn moeder was zo verstandig om mij goed in te smeren en me een T-shirt aan te trekken, ook al vond ik dat destijds belachelijk. Nu ben ik haar dankbaar, veel generatiegenoten van me ervaren nu de negatieve gevolgen van al die zon. Mijn generatie die in de jaren ‘70 volop op zonvakantie ging, ervaart dus nu pas de gevolgen. Leeftijdsgenoten met kinderen zie ik hun kinderen nu beter beschermen. Maar het gaat langzaam. Daarvoor is het nodig om gedrag te veranderen en dat is een van de lastigste dingen die er zijn.”

De behandeling van huidkanker

De zonvakantie is echter niet de enige boosdoener. “De zon richt net zo goed schade aan als je onbeschermd op de fiets zit, wandelt of in de tuin werkt”, benadrukt De Haas, “maar veel mensen realiseren zich dat niet. Je hoeft echt niet per se een zonne-aanbidder te zijn om huidkanker te ontwikkelen.” Gelukkig is huidkanker in veel gevallen goed te behandelen, mits men er snel bij is. “De behandeling is echter verre van prettig; patiënten moeten drie weken smeren met een speciale crème, waar ze een kapotte huid door kunnen krijgen, en een operatie ondergaan in hun gezicht”, vertelt De Haas. “Maar inderdaad geldt: hoe eerder iemand de stap naar de huisarts of dermatoloog zet, des te groter de kans op succes. Er zijn tegenwoordig weliswaar allerlei vergelijkings-apps, maar die mogen nooit het bezoek aan de professional vervangen.”