Veelbelovende stap in de strijd tegen verkoudheidsvirus RSV

Onderzoek van de universiteit Gent (Ugent) en andere onderzoeksinstellingen leidt mogelijk tot een nieuw antiviraal middel tegen het verkoudheidsvirus respiratoir syncytieel virus (RSV). Dit virus is de hoofdoorzaak van infecties van de lagere luchtwegen bij kinderen.
De nieuwe aanpak richt zicht op virusneutraliserende antilichamen (Nanobodies genoemd) die een belangrijk eiwit in het virus aanvallen. De studie verduidelijkt hoe deze Nanobodies het virus bestrijden en toont hoe de wetenschappers erin geslaagd zijn om muizen tegen RSV-infecties te beschermen.
 

Neutraliseren RSV-infectie

Naar schatting worden elk jaar 35 miljoen kinderen onder de 5 jaar ziek door een RSV-infectie. Bij zowel jonge kinderen als bejaarden kan de infectie ontaarden in een ernstige ziekte. In 2% van de gevallen is een ziekenhuisopname noodzakelijk. Ondanks intensief onderzoek naar deze veelvoorkomende ziekteverwekker zijn de huidige behandelingen voor deze patiënten bijna uitsluitend gericht op ondersteunende zorg. Daarom ontwikkelden Xavier Saelens (UGent) en zijn team Nanobodies die het zogenaamde fusie-eiwit van RSV onderdrukken. Dit eiwit is essentieel voor het virus om de longcellen binnen te dringen. De onderzoekers toonden in zowel reageerbuistests als bij proefdieren aan dat deze Nanobodies het virus konden neutraliseren.

RSV-gerichte Nanobodies maken

Om deze antivirale moleculen te produceren, werkte het team van Saelens samen met de Amerikaanse teams van Jason McLellan (Geisel School of Medicine) en Barney Graham (National Institute of Health). Ze slaagden in de selectie, productie en zuivering van bijzonder potente Nanobodies die zich specifiek richten op de actieve maar onstabiele vorm van het virale fusie-eiwit. Gedetailleerde structuuranalyse toonde dat de Nanobodies een geconserveerde holte binden op het fusie-eiwit. De Nanobodies zijn waarschijnlijk actief tegen alle circulerende RSV-varianten.

Saelens : “We zijn erin geslaagd om moleculen te ontwikkelen die erg doeltreffend werkt. En dat niet alleen bij infectie van gekweekte cellen, maar ook bij proefdieren. Onze Nanobodies behoren tot de meest effectieve moleculen ooit in de strijd tegen RSV.”
McLellan: “Door hun zeer kleine formaat kunnen Nanobodies zich hechten aan een uitsparing op het oppervlak van het fusie-eiwit van het virus. Op die manier voorkomen ze dat het virus de longcellen kan binnendringen.”

Ontwikkeling van een nieuwe behandeling tegen RSV

Tot op vandaag bestaat geen antivirale behandeling voor patiënten (vaak kinderen) die in het ziekenhuis worden opgenomen met een RSV infectie. De vraag naar een medicijn dat de infectie kan bestrijden, is dan ook erg groot.
Iebe Rossey (UGent): “Nanobodies zijn erg aantrekkelijk als behandeling: ze zijn stabiel, oplosbaar, en kunnen snel en direct in de longen toegediend worden via de luchtwegen. De behandeling kan ziekenhuisopnames voor RSV voorkomen of verkorten, wat de impact op de patiënt vermindert en de behandelingskost verlaagt.”

Bruikbaar maken voor klinische tests

De volgende uitdaging van het team is om de Nanobodies zo aan te passen dat ze ook bruikbaar zijn voor klinische tests. Bert Schepens (UGent): “We gaan die uitdaging echter niet alleen aan. Ons doel is om door middel van samenwerking onze onderzoeksresultaten te vertalen naar een concrete behandeling die bruikbaar is voor RSV-patiënten.”

Bron: Universiteit Gent