Een endoscopische operatie zonder litteken

Een endoscopische operatie biedt bij maag-, darm- en leverziekten grote voordelen. Diagnostisch kan het worden ingezet om de binnenzijde van de darm te bekijken en biopsies (kleine staaltjes weefsel) te nemen. Therapeutische endoscopie maakt het onder meer mogelijk poliepen weg te nemen uit de darm, vroege tumoren te verwijderen uit de slokdarm en de darm, galstenen te verwijderen en de inhoud van cysten af te voeren vanuit de alvleesklier.

Écht minimaal invasief

“Groot voordeel is dat endoscopisch opereren echt minimaal invasief is”, vertelt hoogleraar ‘spijsverteringskanaalkanker’ Peter Siersema. “Patiënten hebben geen snee of een sleutelgat op hun buik. Je komt niet in de buikholte zelf en het slijmvlies van de buikholte wordt niet geprikkeld. Je kijkt en werkt uitsluitend in de darm zelf en daardoor verloopt het herstel sneller. Zo snel zelfs dat meer dan 95 procent van de patiënten na behandeling dezelfde dag naar huis kan en een of twee dagen later de werkzaamheden weer kan hervatten.”

Uitwendige drain niet nodig

De techniek is een uitstekend alternatief voor mensen die een ontsteking hebben van de galblaas of van een cyste van de alvleesklier. “Stel een patiënt heeft hoge koorts door een ontstoken galblaas en is in een slechte conditie. Dan kunnen wij onder geleide van geluidsgolven (echografie) via de maag of 12-vingerige darm naar de galblaas gaan en daar een buisje plaatsen om een nieuwe doorgang te realiseren. Op die manier is een uitwendige drain met opvangzak niet nodig.” Dat is niet alleen prettiger voor de patiënt, het is ook vanuit medisch oogpunt beter. “Bij een uitwendige opvangzak verlies je veel vocht en zouten en dat kan tot gezondheidsklachten leiden. Vandaar dat patiënten in dat geval goed gecontroleerd moeten worden.”

Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD)

Een van de bijzondere toepassingen van endoscopisch opereren is Endoscopische Submucosale Dissectie (ESD), een techniek om via de anus in de darm een grote poliep of tumor te verwijderen. “Als een kwaadaardige tumor in het lage deel van de endeldarm in een vroeg stadium wordt opgespoord, kun je deze in een aantal gevallen van binnenuit verwijderen”, legt Siersema uit. “Door deze procedure is geen uitwendige operatie nodig en kan bovendien vaak een stoma worden voorkomen.” De ESD procedure wordt nog niet in ieder ziekenhuis aangeboden.

Endoscopische operatie soms niet mogelijk

In een aantal gevallen is het niet mogelijk om een van deze technieken toe te passen. “Als de geïnfecteerde cyste zover van het maagdarmkanaal ligt dat je er niet bij kunt komen dan is een conventionele operatie noodzakelijk. En dat is ook het geval als de tumor dieper groeit dan het oppervlakkige weefsel. Dan neemt de kans op uitzaaiing naar de lymfeklieren toe en moet via een conventionele operatie niet alleen de tumor maar ook het lymfeweefsel worden verwijderd.”

Verbetering van de kwaliteit van leven

Een endoscopische operatie wordt ook toegepast om de kwaliteit van leven van uitbehandelde patiënten met slokdarmkanker of dikke darmtumor te verbeteren. “Als op gegeven moment de slokdarm of de dikke darm niet meer toegankelijk is als gevolg van de tumor kunnen wij met behulp van endoscopie een buisje plaatsen waardoor de doorgang van de slokdarm of dikke darm weer hersteld wordt. Het is geen operatie waarvan mensen beter worden. Maar de kwaliteit van leven kunnen wij wel verbeteren.”

Alle mogelijkheden benutten

Siersema is een groot voorstander van endoscopisch opereren. “Natuurlijk is het niet in alle gevallen mogelijk. Maar als het mogelijk is, vind ik dat je deze techniek moet toepassen. Nu worden niet altijd alle kansen en mogelijkheden benut die voor de patiënt het meest ideaal zijn. Het blijkt dat nog steeds patiënten die een operatie via de buikwand hebben ondergaan ook via endoscopisch opereren hadden kunnen worden geholpen. Zeker als het gaat om ouderen, mensen met hoge bloeddruk, suikerzieke of een longziekte en mensen met een slechte lichamelijke conditie zouden artsen deze minimaal invasieve operatietechnieken in ieder geval moeten overwegen.”