Onnodige behandelingen eenvoudig terug te dringen

Onderzoek wijst uit dat ’beter laten dan doen’ de kwaliteit van zorg verbetert en kosten verlaagt. Een nationaal onderzoeksprogramma, gecoördineerd door de universitair medische centra (umc’s) heeft dat laten zien. Het betrof het terugdringen van niet-gepaste laboratoriumtesten, medicijnen, urinekatheters, controles na sommige vormen van kanker en kijkoperaties in knie en maag.

Terugdringen niet-gepaste zorg

Zo hebben 26 huisartsenpraktijken met patiëntinformatie, scholing en feedback het aantal vitaminebepalingen – bloedonderzoek dat sommige patiënten willen maar meestal niet nodig is – met 20% teruggebracht. Dit is een van de acht projecten die in 2015 is gestart, om niet-gepaste zorg te verminderen in het programma Doen of laten? Het terugdringen van niet-gepaste zorg. Meer dan 200 huisartsen, 38 ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra verspreid over het land werkten hieraan mee.

Geen toegevoegde waarde

Niet-gepaste zorg is zorg die geen toegevoegde waarde voor de patiënt heeft en daardoor onnodig de patiënt belast, risico’s oplevert en geld kost en daardoor de kwaliteit van zorg in gevaar kan brengen. Het onderzoek laat zien dat niet-gepaste zorg met relatief eenvoudige maatregelen is terug te dringen. Patiënten spelen daarbij naast de zorgverlener een belangrijke rol. Hoewel veranderen echter niet eenvoudig is. Zo blijkt het gebrek aan samenwerking tussen zorgverleners, het gebrek aan tijd voor de patiënt, verwachtingen van de patiënt en het doorbreken van routines belangrijke redenen waarom het moeilijk is om niet-gepaste zorg terug te dringen. De resultaten van het onderzoek geven aan dat ziekenhuizen en huisartsen miljoenen euro’s kunnen besparen.

Praktijkvoorbeelden

In een ander project kregen patiënten die waren doorverwezen voor een kijkoperatie in de maag, een e-learning om meer te leren over hun maagklachten. Na de e-learning zag 76% op eigen verzoek af van de kijkoperatie. Urinekatheters blijken vaak onnodig lang te blijven zitten. Medewerkers van zeven ziekenhuizen hebben het niet-gepast gebruik van urinekatheters met 25% verminderd, onder andere door feedback en scholing. Vier andere ziekenhuizen hebben 11% minder laboratoriumaanvragen gerealiseerd door actief feedback te geven op het aanvraaggedrag, scholing aan artsen en artsen in opleiding en het aanpassen van de aanvraagsystemen.

Bron: Radboudumc