"Schizofrenie zien als leerschool"

Bij Lerrie (29) kwam in 2012 naar voren dat hij schizofrenie heeft. Zelf vindt hij het belangrijk om op een positieve en humorvolle manier met de stoornis om te gaan. “Ik ben het als een kans gaan zien. Dankzij humor zijn de negatieve associaties die ik met schizofrenie had langzaam verdwenen. Het gaat zelfs zo ver dat ik tegenwoordig cabaretvoorstellingen geef”, vertelt hij.

Wanneer kwamen bij jou de eerste symptomen tot uiting? Welke actie is toen ondernomen?

“In juni 2009. Toen kwam ik langzaam in een andere realiteit terecht. Ik werd wat angstiger, begon anders te denken en te kijken naar de wereld. In het begin kon ik nog wel functioneren en behaalde ik nog mijn hbo-diploma. Vervolgens ging het heel snel. Ik werd behoorlijk ziek, raakte steeds meer in de war en werd erg angstig. In mijn hoofd begon ik stemmen te horen en had last van waanideeën. De huisarts dacht dat er iets mis was met mijn geheugen, waarna ik in het ziekenhuis belandde. Ik werd opgenomen ter observatie en er werden veel neurologische onderzoeken gedaan. De onderzoeken leverden niks op. In eerste instantie ben ik meteen ingesteld op medicatie tegen mijn angstgevoelens en kreeg ik slaapmedicatie. Later ging ik over op antipsychotica.”

Hoelang heeft het geduurd voor je de diagnose kreeg?

“In 2009 heb ik drie maanden in het ziekenhuis gelegen. Mijn psycholoog stelde vast dat ik overspannen was en vanwege mijn onvermogen om te praten kreeg ik van mijn psychiater de diagnose mutisme. In het najaar van 2011 heb ik mij opnieuw gemeld bij een ggz-instelling in Nijmegen. Het zat me dwars dat ik niet precies wist wat ik had en hoe ik hier beter mee om kon gaan. Een juiste diagnose zou mij ook meer inzicht geven over mijn kansen op de arbeidsmarkt met mijn beperking.
Deze keer werd wel de diagnose psychose vastgesteld. Toen ik in 2012 weer een psychose kreeg en drie maanden in het ziekenhuis lag heeft de psychiater de diagnose schizofrenie gesteld. In totaal was ik nu zes maanden van mijn leven in een psychose geweest, waarbij ik een redelijke kans op een terugval had en mijn functioneren achteruit was gegaan.
Eerst schrok ik erg van mijn diagnose, maar toen ik mij er in ging verdiepen was ik er blij mee. Het luchtte op dat ik nu eindelijk wist wat er met mij aan de hand was en hoe het kwam dat ik ziek was geworden. Nu wist ik ook wat ik zelf kon doen om de kans op een terugval te verminderen. Dat wist ik die jaren daarvoor niet.”

Je hebt een hele positieve instelling. Hoe heeft je ziekte hieraan bijgedragen?

“Ik denk dat het geleidelijk is gegaan. Ik heb vanuit de positieve psychologie geleerd dat je hersenen drie paden uitstippelen na een tegenslag. Eentje op hetzelfde niveau, de tweede omlaag na verdere tegenslag en het derde pad omhoog. In de periode van mijn psychose had ik veel met tegenslag te maken. In die omstandigheden heb ik geleerd om op te zoek te gaan naar het derde pad en daardoor ben ik nu beter in staat om de weg terug omhoog te vinden in mijn dagelijkse leven bij tegenslagen. Ik heb het eigenlijk allemaal geleerd in de psychiatrie. Daarnaast heb ik heel veel gehad aan alle psychologische ondersteuning en de vele gesprekken met mijn omgeving. Ik ben aan de slag gegaan met meditatie en yoga, waardoor ik ook positiever ben geworden en mijn authenticiteit duidelijker naar voren kwam. Met nog meer oefeningen uit de positieve psychologie en de Wim Hof-methode heb ik dit versterkt.
Nadat het duidelijk was dat ik schizofrenie had, kreeg ik in een keer veel meer tijd. Ik was bezig met mijn master sociologie, maar het ging moeizamer. Ik kon nog maar een paar uur per dag studeren. Door die extra tijd ben ik me gaan richten op persoonlijke ontwikkeling. Zo’n elf uur per week deed ik aan yoga en meditatie en zo’n vier uur per week deed ik aan zelfstudie over persoonlijke ontwikkeling.”

Welke symptomen heb je nu nog, en wat doe je om hiermee om te gaan?

“Ik heb eigenlijk niet veel last van symptomen. Dit had ik voornamelijk in de periode van de psychoses en het jaar erna. Toen had ik waanideeën, hallucinaties en weinig energie. Mijn zelfvertrouwen was behoorlijk laag en ik kreeg niets uit handen. Nu zijn er weleens momenten dat ik iets moet afzeggen, omdat ik moe ben of omdat ik slecht heb geslapen. Maar over het algemeen kan ik de plannen die ik maak vrij goed uitvoeren.
Ik heb wel nog steeds een lagere belastbaarheid en een verminderde concentratie, maar door dingen in mijn eigen tempo te doen, genoeg pauzes te nemen en ontspanning te zoeken kan ik er beter mee omgaan. Zelfs tijdens mijn studietijd lukte dit goed. Het ging allemaal in een langzamer tempo dan vroeger en dan medestudenten. Maar dankzij een programma dat speciaal voor mij was aangepast, heb ik toch in anderhalf jaar mijn master sociologie afgerond.”

In hoeverre beïnvloedt jouw schizofrenie de (dagelijkse) activiteiten die je onderneemt?

“Door mijn schizofrenie heb ik geen arbeidsvermogen waardoor ik niet kan werken als maatschappijleraar wat ik vroeger graag wilde. Er zijn gelukkig genoeg andere mogelijkheden. Ik werk nu als socioloog in een praktijk. Hier voer ik verschillende taken uit zoals elke dag een ‘dankmail’ naar iemand sturen. In augustus 2016 deed ik een project waarbij ik 170 vriendelijke dingen in drie weken deed. Over al deze activiteiten publiceer ik artikelen, die regelmatig worden opgepikt door regionale en nationale media. Voor mij voelt het alsof ik als een echte socioloog werkzaam ben. Het enige verschil is dat ik zelf geen werkgever heb en er niet voor betaald krijg, waardoor ik een Wajong-uitkering ontvang. Toch kan ik op deze manier miljoenen mensen bereiken en dat geeft veel betekenis aan mijn leven. Mijn volgende plan is om in augustus 2017 duizend vriendelijke dingen te gaan doen.”
“In mijn privéleven heeft schizofrenie een positieve werking op mij. Zoals ik al aangaf heb ik de tijd om activiteiten te ondernemen die naast arbeid enstudie betekenis geven aan mijn leven. Ik sport en ga graag naar concerten.”

Zijn er specifieke personen of dingen waar je steun uit haalt?

“Ja, ik heb ontzettend veel van die dingen. 2015 was voor mij een heel goed jaar, waarna ik ben gaan analyseren hoe dat kwam. Ik kwam tot de conclusie dat het kwam door de 150 mensen met wie ik in contact was gekomen, die op hun eigen manier erg in mij geloofden. Van mijn yogaleraar, tot sprekers bij lezingen en van mijn mondhygiëniste tot enkele vrienden. Ook bijgebleven is Wim Hof (the Iceman), een hoogleraar psychiatrie die vertelde dat ik beter kon omgaan met schizofrenie door yoga en een documentaire waarin het belang van humor bij ziekte naar voren kwam. Met al deze invloeden ben ik aan de slag gegaan en allen hebben een positief op mijn gezondheid.”
“Andere inspiratiebronnen zijn het motivatiekanaal Mateuszm en de psycholoog Shawn Achor. Zijn theorie en oefeningen rondom ‘The happiness advantage’ heeft mijn leven op zijn kop gezet. De dankmails die ik verstuur zijn hieruit voortgekomen. Het mooiste voorbeeld is van artiest Julianna Barwick, die in reactie op mijn mail het volgende zei: “It was the nicest e-mail i ever had, i forwarded it to all my family and friends”. Met haar heb ik nog contact en onze gesprekken hebben eveneens een invloed op mijn welbevinden.”

Wat zou je willen meegeven aan lotgenoten?

“Ik zou mijn lotgenoten willen meegeven om schizofrenie te zien als leerschool. Ook zou ik ze willen meegeven om te kijken wat je kan leren binnen de psychiatrie, want het is een hele waardevolle leerschool waar je de rest van je leven wat aan kunt hebben. Verder zou ik ze willen zeggen om zich te verdiepen in de positieve psychologie om zichzelf beter te begrijpen en beter met hun situatie om te gaan, de kans op een terugval te verminderen en naar een betere kwaliteit van leven te gaan.”
Meer over Lerrie lees je op zijn website.