Blijf op de hoogte

Tijdige diagnose diabetes van levensbelang

Diabetes mellitus is in veel opzichten een beheersbare aandoening, waar goed mee valt te leven. Problemen ontstaan echter wanneer er complicaties optreden. Type 1 en 2 diabetes hebben verschillende oorzaken, maar de kans op complicaties is in beide gevallen groot. Tegelijk zijn deze complicaties te voorkomen of te behandelen mits de ziekte in een vroeg stadium wordt herkend.

Verschil tussen diabetes type 1 en type 2

De benaming type 1 diabetes en type 2 diabetes suggereert, net als de algemene benaming suikerziekte, dat het om twee varianten van dezelfde aandoening gaat. Dat is echter niet het geval, zo benadrukt professor Hans Romijn van het AMC: “Bij type 1 diabetes maakt het lichaam zelf geen insuline aan en dat leidt tot een te hoge bloedsuikerspiegel. Bij type 2 reageert het lichaam onvoldoende op de insuline, er is sprake van een verstoorde balans tussen insulineafgifte en de werking. Het resultaat is wel hetzelfde als bij type 1, namelijk een te hoge bloedsuikerspiegel.”

Type 1 diabetes werd vroeger ook wel jeugddiabetes genoemd, omdat de ziekte meestal, maar zeker niet altijd ontstaat bij mensen onder de dertig jaar. Type 2 stond ook bekend als ouderdomssuiker. Deze benaming is inmiddels nog minder toepasselijk: vooral door ongezond eten, overgewicht en te weinig bewegen, komt type 2 steeds vaker ook bij jonge mensen en zelfs bij kinderen voor.

Reguleren van de bloedsuikerspiegel

Een deel van de complicaties die kunnen optreden bij diabetes type 1 zijn eigenlijk onvermijdelijk. Omdat het lichaam geen insuline aanmaakt, moet insuline worden geïnjecteerd om zo de bloedsuikerspiegel te verlagen. Het is echter niet mogelijk de hoeveelheid insuline zo af te stemmen dat de bloedsuikerspiegel even normaal wordt als bij mensen zonder diabetes. Er wordt dus gestreefd naar een zo beheersbaar mogelijk niveau en dat betekent dat diabetespatiënten op verschillende momenten van de dag geen normale bloedsuikerspiegel hebben, deze blijft altijd suboptimaal.

De impact van hypoglykemie

Een verdere verlaging van de bloedsuiker tot het niveau van mensen zonder diabetes zou leiden tot hypoglykemie, een te lage bloedsuikerspiegel. Een zeer gevaarlijke situatie, omdat met name de hersenen niet zonder voldoende suiker kunnen en coma kan optreden. In getallen: de gemiddelde bloedsuikerspiegel wordt indirect gemeten door te kijken naar de hoeveelheid geglyceerde hemoglobine (HbA1c) in het lichaam. Normaal is dat 31 mmol/mol of vijf procent (tot 2010 werd gerekend in percentages), voor diabetespatiënten kan het vaak niet verder worden verlaagd dan tot 47 mmol/ mol of 6,5 procent.

Microvasculaire complicaties

Deze voortdurend iets te hoge bloedsuikerspiegel, hyperglykemie, blijft uiteindelijk niet zonder consequenties en leidt bij mensen bij wie de diagnose diabetes is gesteld en die insuline toegediend krijgen meestal na een jaar of vijftien tot problemen met de kleine vaten, de zogeheten microvasculaire complicaties. Als de diagnose niet is gesteld treden deze complicaties al veel eerder op. Een nog gevaarlijker complicatie van type 1 diabetes is, bij onvoldoende insulinetoediening, verzuring van weefsels en organen met misselijkheid, braken en soms zelfs coma tot gevolg.

Behandeling van type 1 diabetes

De microvasculaire complicaties manifesteren zich met name op drie gebieden: de ogen, de nieren en de zenuwen. De behandeling van type 1 diabetes richt zich daarom niet alleen op het optimaliseren van de bloedsuikerspiegel, maar al vanaf het allereerste begin ook op het opsporen en behandelen van de (microvasculaire) complicaties, aldus Romijn.

Hij legt uit: “Dat betekent bijvoorbeeld dat zeker een keer per twee jaar de ogen worden gecontroleerd, want het minder goed werken van de kleine vaten kan leiden tot diabetische retinopathie, oftewel beschadiging van het netvlies, met mogelijk slechtziendheid of zelfs blindheid tot gevolg. Ook de nieren worden minimaal een keer per jaar gecontroleerd door urine en bloed onderzoek.

Hyperglykemie verhoogt namelijk de kans op verlies van nierfunctie, diabetische nefropathie. Dit kan op termijn leiden tot stapeling van afvalstoffen in het bloed, met eiwitverlies via de urine. Vaak kan het verlies van de nierfunctie worden afgeremd met aanvullende medicijnen, maar sommige diabetespatienten zijn uiteindelijk aangewezen op nierdialyse of -transplantatie.”

Beschadiging van de zenuwen

De derde belangrijke complicatie bij diabetes type 1 is beschadiging van de zenuwen, ook weer vanwege het minder goed werken van de kleine bloedvaten door langdurige hyperglykemie. Het risico is het grootst voor de zenuwen in handen en voeten, de perifere zenuwen. Doordat deze zenuwen minder goed werken, merken patiënten kleine wondjes minder goed op – ze worden domweg niet gevoeld – en daardoor kunnen kleine wondjes gemakkelijke uitgroeien tot ontstekingen of zweren.

Naast de microvasculaire complicaties hebben mensen met diabetes, zeker als ze ook last hebben van een hoge bloeddruk of een hoog cholesterolgehalte, een verhoogd risico op macrovasculaire complicaties, zoals beroertes of aderverkalking van het hart en andere grote slagaders. Bloeddruk en cholesterol worden daarom met grote regelmaat gecontroleerd.

Bloedsuikerspiegel bij type 2 diabetes

Type 2 diabetes leidt meestal pas tot klachten bij een bloedsuikerspiegel hoger dan negen mmol/liter. Pas dan treedt suikerverlies via de urine op met overmatig plassen en meer dorst tot gevolg. Epidemiologisch onderzoek leert echter dat het risico op macrovasculaire complicaties, zoals hart- en vaatziekten, als gevolg van type 2 diabetes al toeneemt bij een bloedsuikerspiegel boven de zeven mmol/liter. Daarom wordt deze waarde als criterium voor het bestaan van de ziekte gehanteerd.

Deze complicaties ontwikkelen zich dus vaak al voordat de diabetes klachten geeft en is gediagnosticeerd. Na verloop van tijd kunnen ook patiënten met type 2 diabetes last van de microvasculaire complicaties krijgen. De essentie van de behandeling van diabetes is vanaf het begin van de ziekte gelegen in een optimale behandeling van de te hoge bloedsuikers, verhoogde bloeddruk en hoge cholesterolwaarden, waardoor complicaties zoveel mogelijk worden voorkomen.

Gerelateerde artikelen

Diabetes kent twee typen. Diabetes type 1 en type 2. Tegen diabetes type 1 is helaas nog niets te doen, behalve insuline spuiten en ervoor zorgen dat je regelmatig en…

De verschillen tussen mannen en vrouwen met type 2 diabetes (suikerziekte) blijken al in het voorstadium van de aandoening (prediabetes) te bestaan. Vergeleken met seksegenoten met een gezonde bloedsuikerwaarde, zijn…

Zelfs fitte mensen lijken gezondheidsrisico’s te lopen bij veel zitten. Ook bij hen is er een relatie tussen sedentair gedrag (veel zitten) en diabetes type 2. Die relatie was al…

Door van de dag de nacht te maken en omgekeerd, bijvoorbeeld door werk in ploegendiensten, zorgt voor een verstoorde bloedsuikerhuishouding. Wetenschappers van de Universiteit Maastricht hebben dat voor het eerst…

Onder meer met levensstijlprogramma’s en waarschuwingen tegen obesitas en te weinig beweging gaat tegenwoordig voor het grote publiek veel aandacht uit naar diabetes type 2. Terwijl een evenredig deel met…

Reactie

Plaats een opmerking

Onthoudt mijn naam en e-mailadres in de browser voor de volgende keer dat ik een opmerking plaats.