Wat kan het varken ons leren over de mens?

Uit het onderzoek van dierenarts Gerard van Essen blijkt dat varkens van meer dan 150 kg (aankomende fokzeugen en – beren) ziekmakende veranderingen van de hartspier vertonen en een sterk gestegen bloeddruk.

Deze veranderingen zijn, net als bij de mens, mogelijk een gevolg van een ‘ziekmakende leefstijl’. Zware varkens brengen de meeste tijd slapend op hun zij door en hebben heel weinig lichaamsbeweging. De afgenomen pompfunctie van het hart kan het zware varken in de problemen brengen tijdens stressvolle en fysiek belastende gebeurtenissen zoals de geboorte van biggen.

Zware varkens

Van Essen heeft als eerste deze hartveranderingen bij zware varkens aangetoond. Van Essen: “In de varkenssector is dit probleem (nog) niet bekend. De varkenssector is primair verantwoordelijk voor de gezondheid van de varkens.

Gezondheidsbedreigende factoren dienen door de sector te worden geïdentificeerd en waar mogelijk te worden uitgebannen. Wij geven met deze onderzoeksresultaten een voorzet aan de sector voor vervolgonderzoek en voor een zoektocht naar een oplossing van dit probleem”.

‘Ziekmakende leefstijl’

Ook voor de mens als varkensvlees consument en als hartpatiënt is dit onderzoek van belang. De waargenomen hart- en bloeddrukveranderingen bij varkens zijn sterk vergelijkbaar met die bij zwaarlijvige mensen met diastolisch hartfalen. Bij de mens speelt een ‘ziekmakende leefstijl’ gekenmerkt door een absoluut tekort aan beweging en overgewicht een cruciale rol in het ontstaan van deze afgenomen hartfunctie.

Van Essen: “Wellicht kunnen zware varkens worden ingezet als ziektemodel voor de mens met diastolisch hartfalen om te onderzoeken hoe de pathofysiologie van deze vorm van hartfalen bij de mens werkt. Als dat bekend is, zouden we kunnen kijken of er behandelingen mogelijk zijn voor deze groeiende groep hartpatiënten.”

In het proefschrift beschrijft Van Essen dat een leeg maagdarmkanaal in combinatie met stress bij biggen risicofactoren zijn voor darmischemie en verhoogde doorlaatbaarheid van de darmwand. Dit kan leiden tot ‘oedeem ziekte’. Fokzeugen die op transport gaan naar het slachthuis, krijgen de dag voor het transport geen eten. Dit is frustrerend en stresserend voor deze dieren.

Voedselvergiftiging bij de consument

Bovendien veroorzaakt het slachthuistransport een abrupte, fysieke en psychisch belastende en dus stressvolle onderbreking van hun dagelijkse passieve bestaan. De verminderde hartcapaciteit kan die darmischemie verergeren en de doorlaatbaarheid van de darm verhogen.

Hierdoor kunnen darmbacteriën in de bloedbaan komen die zich, nog voor het slachten, in het spiervlees kunnen ‘nestelen’. Dat leidt tot ‘besmet varkensvlees’ wat bij de consument voedselvergiftiging kan veroorzaken.

De overeenkomst en analogie van de pathofysiologische veranderingen van het hart bij zware varkens en die bij patiënten met diastolisch hartfalen levert wederzijds voordeel op.

De cardiologie kan in de toekomst mogelijk zware varkens gaan inzetten als diermodel en de veterinaire pathofysiologie kan wellicht profiteren van de kennis van risicofactoren voor het ontstaan van diastolisch hartfalen bij de mens.

Bron: Erasmus MC