Strengere normen voor cosmetische ingrepen nodig

Cosmetische ingrepen als ooglidcorrecties, buikwandcorrecties of liposuctie zijn steeds minder taboe. Ze worden veelvuldig aangeboden, ook door artsen die alleen een basisopleiding hebben gehad. Dat is niet zonder risico, waarschuwt de Nederlandse Vereniging van Plastisch Chirurgen (NVPC). Ruim 80 procent van de plastisch chirurgen die NVPC-lid zijn, krijgt bijna maandelijks te maken met patiënten die als gevolg van een ingreep door cosmetische basisartsen kampen met schade als infecties en littekenvorming. Zij moeten dure en complexe operaties ondergaan om die schade te herstellen.

Fillers en draadjeslifts

Vooral bij fillers, draadjeslifts, liposuctie en ooglidcorrecties gaat het mis. Fillers zijn vloeistoffen die in de rimpels rond de mond of ogen worden geïnjecteerd om deze op te vullen en gladder te maken. Draadjeslifts of threads zijn koordjes die in het gezicht worden aangebracht om de huid strak te trekken, zonder dat er een operatieve ingreep aan te pas komt. Volgens plastisch chirurg en bestuurslid van de NVPC Ali Pirayesh zijn deze aantallen slechts ‘het topje van de ijsberg’. Door schaamte en niet adequaat doorverwijzen zouden lang niet alle gevallen aan het licht komen.

Jarenlange praktijkervaring

De titel cosmetisch arts is niet beschermd; iedereen mag zich zo noemen. Het verschil tussen een cosmetisch arts en een cosmetisch plastisch chirurg is echter groot. Een plastisch chirurg heeft na de opleiding tot basisarts een zesjarige vervolgopleiding plastische chirurgie afgerond. De selectiecriteria daarvoor zijn streng. Daarnaast hebben veel artsen in een promotietraject van vier jaar wetenschappelijk onderzoek verricht. Ook zijn er ‘superspecialisaties’ waarbij de arts zich in
een of twee jaar heeft gespecialiseerd in bijvoorbeeld borstcorrecties of esthetische plastische chirurgie. Pirayesh: “Met een groot aanbod aan artsen worden alleen de allerbesten uitgekozen voor de opleiding tot plastisch chirurg. Plastisch chirurgen kunnen terugvallen op jarenlange praktijkervaring in de chirurgie en weten veel meer over wondheling en het oplossen van complicaties.” De klinische ervaring van basisartsen bestaat alleen uit de co-schappen, eventueel aangevuld met losse cursussen.

Strengere normen

De NVPC heeft bij minister Edith Schippers van Volksgezondheid en de Inspectie voor de Gezondheidszorg gepleit voor strengere normen voor cosmetische ingrepen. De minister en de inspectie willen echter dat artsen zelf de normen voor cosmetische ingrepen gaan opstellen. Schippers heeft daarom een half miljoen euro uitgetrokken voor een tweejarige opleiding voor basisartsen tot cosmetisch arts om bepaalde cosmetische ingrepen te kunnen doen. De opleiding bestaat uit modules over onder meer injectables, cosmetische dermatologie en laserbehandelingen. Daarnaast leert de cursist over de basisbeginselen van de cosmetische chirurgie.

Ook is er een consortium van aanbieders van esthetische zorg opgericht onder de verzamelnaam NSEG (Nederlandse Stichting Esthetische Geneeskunde). De NSEG moet de opleiding en veldnormen gaan vormgeven. Deelnemende beroepsverenigingen zijn die van de keel-, neus- en oogartsen, dermatologen, oogartsen, kaak- en aangezichtschirurgen, cosmetisch artsen en cosmetisch chirurgen. De NVPC vindt de opleiding vooralsnog onveilig en niet toereikend. Ook vindt de vereniging dat bepaalde deelnemende partijen de juiste deskundigheid hebben om over de veiligheid en kwaliteit van esthetische zorg te beslissen. Onder meer om die redenen zijn de plastisch chirurgen uit de NSEG gestapt. Pirayesh: “Het is alsof je aan piloten vraagt om het eens te worden over veiligheid in de lucht met mensen zonder vliegbrevet of vliegervaring.”

Beperking in bevoegdheden

De plastisch chirurgen zien liever dat de bevoegdheden van cosmetische basisartsen worden beperkt tot behandelingen met botox, medische lasers en veilige – lichaamseigen en afbreekbare – hyaluronzuur-fillers. De grens wordt volgens Pirayesh overschreden ‘zodra er een chirurgisch mes aan te pas komt’. Plastisch chirurgen willen zelfs een verbod op draadjeslifts. Die zijn onveilig en niet effectief, aldus de NVPC. Er wordt gezegd dat de draadjes ‘oplosbaar’ zijn, maar ze zijn vaak gemaakt van hetzelfde materiaal als permanente of semipermanente fillers.

Permanente fillers zijn sinds 2014 verboden voor cosmetisch gebruik vanwege ernstige complicaties als ontstekingen of harde bulten. De NVPC is niet bang voor broodroof, benadrukt Pirayesh. Plastisch chirurgen hebben volgens hem genoeg werk. “Het gaat ons om kwaliteit en patiëntveiligheid.” De vereniging heeft op haar website een meldpunt voor misgelopen cosmetische behandelingen. Pirayesh adviseert mensen die een cosmetische behandeling willen ondergaan, op de website van de NVPC en NVEPC te zoeken naar erkende(esthetisch) plastisch chirurgen.