Verbetering in de zorg voor dementie

De zorg voor mensen met dementie is de laatste jaren veranderd: er is meer aandacht voor de beleving en behoeften van dementerenden. Rose-Marie Droës, hoogleraar psychosociale hulpverlening voor mensen met dementie, houdt zich bezig met vernieuwingen in deze zorg.

Gespreksgroepen voor ouderen met dementie

“De zorg is vaak gericht op functionele ondersteuning en niet zozeer op hoe mensen hun ziekte zelf beleven, er mee omgaan en hoe ze emotioneel een evenwicht kunnen vinden. Vroeger werd helemaal niet gepraat met mensen met dementie, omdat er vanuit werd gegaan dat er niet met ze te praten viel.” Inmiddels is de focus verschoven. Er zijn nu zelfs gespreksgroepen voor dementerenden, zoals de Kopgroepen. Hier krijgen ze informatie over dementie en tips om ermee om te gaan. Ook kunnen ze hier hun problemen en verliezen als gevolg van de dementie uitwisselen.

Verandering in dementiezorg

Al dertig jaar geleden zette Droës het begin van deze verandering in gang. Door middel van bewegingsactiviteiten begonnen demente ouderen op te leven en contact te maken. Dit leidde tot een onderzoek met de centrale vraag of de dementie zelf voor gedragsveranderingen zorgde, of dat ook externe omstandigheden een rol speelden.

Droës gaf hiermee een stem aan mensen met dementie: het ging voortaan om de vraag hoe ze goed konden worden begeleid in het omgaan met dementie, evenals hun behoeften, interesses en mogelijkheden. Mensen met dementie hebben zelf ook ideeën over hun behandeling. Deze gedachte is een grote doorbraak geweest.

Efficiënte zorg met focus op het individu

Na 2000 heeft er een omslag plaatsgevonden van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde zorg. Droës zegt: “Als je zoveel mogelijk probeert aan te sluiten bij de behoeften van patiënten, door met ze te praten of met hun familie, ontdek je ook dat er grote individuele verschillen zijn. Dat kan betekenen dat je bij de ene patiënt op een heel andere vorm van zorg of behandeling uitkomt dan bij de ander.” Zorg voor mensen met dementie werd zo efficiënt maatwerk, toegesneden op het individu.

Zorg in de praktijk: ontmoetingscentra en revalidatie

De begeleiding van mensen met dementie in ontmoetingscentra blijkt effectiever te zijn dan reguliere dagbehandeling in een verpleeghuis. Laagdrempeligheid in de wijk zorgt ervoor dat mensen eerder op deze buurt- en ouderencentra afkomen. Hierdoor zijn zij beter en gemakkelijker te begeleiden.

Voor ouderen zijn er twee vormen van revalidatie: de cognitieve en lichamelijke revalidatie. Met die laatste wordt de conditie op peil gehouden: “Door beweging functioneren mensen beter, gaan ze ook cognitief minder snel achteruit en ze voelen zich er bovendien emotioneel prettiger bij.” Als beweging niet mogelijk is, moet men op zoek naar andere methoden. Door nieuwe technologische toepassingen zoals videogames en gps worden ouderen met dementie gestimuleerd om te blijven bewegen. Dit kan een gunstige uitwerking hebben op de ontwikkeling van hun ziekte. Recent onderzoek toont aan dat sociale en mentale activiteiten symptomen van de ziekte kunnen vertragen.